Canllaw i'r mathau o enwau sy’n tueddu i fod yn wrywaidd neu'n fenywaidd.
A guide to which types of nouns tend to be masculine or feminine.
Gwrywaidd / Masculine
Gwrywod (pobl ac anifailiad) | Males (people and animals) | Athro, ci, llew |
Dyddiau'r wythnos | Days of the week | Dydd Llun, dydd Mawrth |
Y misoedd | Months of the year | Ionawr, Chwefror, Mawrth |
Y Tymhorau | The seasons | Y Gwanwyn, yr haf |
Y prif wyliau | National holidays | Y Nadolig, y Pasg |
Pwyntiau'r cwmpawd | Points of the compass | Gogledd, De |
Defnyddiau | Materials | Cotwm, lledr, neilion |
Metelau a mwynau | Metals and materials | Arian, dur, plwm |
Elfennau naturiol | Natural elements | Eira, glaw, nwy, tywydd |
Hylifau | Liquids | Coffi, cwrs, petrol |
Berfenwau | Verb-nouns | Canu, rhedeg |
Yr ôl-ddoddiaid hyn: | After these suffixes: | -ad, -adur, -ai, -aint, -awd -awdwr, -cyn, -deb, -der, -did -dod, -dra, -dwr, -edd, -fel, -i -iant, -id, -ineb, -mon, -od, -ol, -rwydd -wch, -wr, -ych, -yd, -ydd, -yn |
Mae enwau sy'n cynnwys y neu w yn tueddu i fod yn wrywaidd | Words which contain y or w tend to be masculine | bryn, llyn, mynydd, dŵr, drws, sŵn |
Mae benthyceiriau'n tueddu i fod yn wrywidd | Words borrowed from other languages tend to be masculine | bws, trên, golff, rygbi, ffôn, beic, beiro |
Benywaidd / Feminine
Benywod | Females | Athrawes, cath, llewes |
Afonydd | Rivers | Taf, Tawe, Nil |
Coed | Trees | Derwen, Ffawydden |
Gwledydd | Cymru, yr Eidal | Countries |
Dinasoedd, trefi, pentrefi | Cities, towns and villages | Caerdydd, Llandudno, Tregaron |
Mynyddoedd | Mountains | Yr Wyddfa, Everest |
Mathau o ffyrdd | Types of road | Ffordd, heol, lôn Ond mae llwybr yn wrywaidd |
Lllythrenau'r wyddor | Letters of the alphabet | B, C, Ch. ee: Dwy B; R ddwbl |
Llawer o enwau torfol | Many collective nouns | Torf, byddin, haid |
Dillad | Clothes | Esgid, maneg, ffedog Ond mae cap, crys a trowsus yn wrywaidd |
Yr ôl-ddoddiaid hyn: | After these suffixes: | -ach, -aeth, -as, -eb, -eg -ell, -en, -es, -fa, -in -oedd, -en, -es, -fa, -in -oedd, -red, -wraig Ond mae gwahaniaeth, gwasanaeth, hiraeth a lluniaeth yn wrywaidd |
Mae enwau sy'n cynnwys e neu o yn tueddu i fod yn fenywwaidd | Words which contain e or o tend to be feminine | Gwên, llen, tref, ton, croes, llong |