Amser Ychwanegol Deadballline prif ddelwedd

Colofn Chwaraeon: Amser Ychwanegol gyda Matthew Jones / Sports Column: Extra Time: with Matthew Jones

Mae Matthew Jones, awdur Welsh Rugby Quiz Book, yn edrych ar y cefndir i Deadballine, rhwydwaith i gefnogwyr rygbi Gorllewin Cymru.

Matthew Jones, author of the Welsh Rugby Quiz Book, looks at the background to Deadballline, a new network for West Wales rugby fans.

Mae gan bob pentref yng Nghymru rhywun fel Jo Rogers. Y math hwnnw o berson lle mae ei bersonoliaeth yn llenwi'r ystafell, y person sydd gyda’r egni i neud unrhyw beth yn ddiddorol a bob tro ar gael am sgwrs. Ond mae'n cymryd llawer mwy na hynny i gael y weledigaeth i greu rhywbeth mor wych â Deadballline.Every village in Wales has a Jo Rogers- the type of person whose personality fills the room, whose energy can make just about anything sound interesting and is always there for a chat. But it does take a lot more than that to have the vision to create something as brilliant as Deadballline.
Mewn ond peth misoedd mae Deadballine wedi dod fel y peth gorau ar Twitter. Mae'n rhannu’r hyn sydd yn mynd ymlaen yn rygbi Gorllewin Cymru ac mae eisoes yn bwysig i bobl sydd angen eu blas o'r gêm leol mae llawer ohonom yn addoli, hyd yn oed os na fyddwn ni gyd yn mynd allan mor aml ag y dylem i talu ein swlltiau a cefnogi rygbi lleol yn ein cymunedau.Deadballline has in a matter of months become the best thing on Twitter. It’s an interactive account of what’s going on in West Wales rugby and already become an addiction for those who need their fix of the local game so many of us adore, even if we don’t all go out as often as we should to part with our shillings and support grassroots rugby in our communities.
Mae Jo yn dod o dref pêl-droed Drefach. Dechreuodd ei gariad am rygbi pan fyddai fel plentyn yn mynd i lawr Parc y Strade ar brynhawn Sadwrn. Datblygodd hyn ymhellach pan aeth i Goleg Sir Gâr gyda chyfoedion fel mab Phil Bennett James.Jo is from the footballing hotbed of Drefach. His love for rugby started when as a kid he’d go down Stradey Park on a Saturday afternoon. This developed further when he attended Coleg Sir Gar with peers such as Phil Bennett’s son James.
Ar ôl ei wahodd gan hyfforddwr Llangennech, Euros Evans i ddod yn rheolwr tîm y clwb, cafodd gipolwg go iawn ar yr hyn oedd yn digwydd yn ei gymuned rygbi lleol. Dilynodd ei flwyddyn yn Llangennech gyda phump yn Hendy wrth iddo gefnogi eu hyfforddwr Gary Rees. Yma fe ddaeth ar draws rhai o sêr Cymru y dyfodol fel Josh Adams a chael cyfoeth o wybodaeth gan benaethiaid profiadol fel Craig Shingler, tad Aaron a Steve.Being invited by then-Llangennech coach Euros Evans to become the club’s team manager gave him real insight into the local rugby scene. His year at Llangennech was followed by five at Hendy supporting their coach Gary Rees. Here he’d come across future Wales stars such as Josh Adams and gain a wealth of knowledge from experienced heads such as Craig Shingler, the father of Aaron and Steve.
Ar y nos Iau cyn rownd gyntaf gemau'r tymor hwn, gofynnodd ei wraig, Melissa, a oedd yn mynd i wylio gêm ar y penwythnos. "Efallai nai fynd i wneud erthygl fideo neu rywbeth ar gyfer gêm Llanelli Wanderers yn erbyn Felinfoel" oedd ei ateb. Dau ddiwrnod yn ddiweddarach, enwyd Deadballline.On the Thursday night prior to the first round of this season’s fixtures, his wife Melissa asked him if he was going to watch a match on the weekend. “Maybe I’ll go do a video article or something for the Llanelli Wanderers match against Felinfoel” was his reply. Two days later, Deadballline was born.
Trimsaran oedd y lleoliad ar gyfer y trydydd penwythnos o gemau a dyma Jo yn gweld hen gyfaill Ioan "Yogi" Jones oedd yn chwarae gêm 565 ar gyfer y clwb o Gae Ffair. Cytunodd Jones i wneud cyfweliad cyflym yn y Gymraeg a aeth yn wyllt dros y we dros nos. Mewn ychydig amser, roedd dros 11,000 wedi ei wylio. Roedd yna syched am newyddion am y gêm leol ac roedd Jo yn barod i'w gynhyrchu.Trimsaran was the destination for the third weekend of fixtures and here Jo bumped into an old friend Ioan “Yogi” Jones, the club’s stalwart scrum-half who was playing his 565th game for the club from Cae Ffair. Jones agreed to do a quick interview in Welsh which went viral overnight. In little time, it had received over 11,000 views. There was a thirst for news about the grassroots game and Jo was ready to produce.
O ystyried bod hwn wedi dechrau ar fympwy, mae Deadballline wedi dod yn ffynhonnell wych o wybodaeth ac adloniant. Mae'n amlwg bod y rhai sy’n cyfrannu yn mwynhau rhyngweithio gyda Jo yr un faint a’r gwylwyr. Mae wedi dod yn wyneb mor adnabyddus ei fod eisoes wedi cael pobol yn dod lan iddo mewn lolfeydd maes awyr ac mae ganddo ddilynwyr mor bell i ffwrdd ag Awstralia.Considering this was started on a whim, Deadballline has become a great source of information and entertainment. It’s obvious the interviewees enjoy interacting with the knowledgeable Jo as much as the viewers enjoy watching. He has become such a well-known face that he’s already had people accost him in airport lounges and has a following that stretches as far as Australia.
Fi’n joio’r "sgwrsia’u cyflym" wrth i bobl gerdded oddi ar y cae ar gyfer ei oren hanner amser ac mae ei allu i lithro o'r Gymraeg i'r Saesneg yn ei gwneud yn wirioneddol a dilys. Os nad ydych eto yn ei ddilyn, edrychwch. Mae angen deadballline ar rygbi Gorllewin Cymru, mae wedi newid pethe.I’m loving his “quick chats” as people walk off the pitch for their half time orange and his ability to slip from Welsh to English makes it real and authentic. If you’re not yet following him have a look. West Wales rugby needs Deadballline, it’s been a game changer.

Deadballline1 / AmserYchwanegol

Amser Ychwanegol Deadballline


Matthew Jones: Awdur The Wales Quiz Book & Welsh Rugby Quiz Book:

Matthew Jones Wales Quiz Book


Bord Cynnwys / Table of Contents

AmserYchwanegol


Rhagyfr 2018: Cefnwyr Castell-nedd / Neath Full-backs

Mis yma mae Matthew Jones yn cymryd golwg ar rhai o’r talentau sydd wedi dod o Gastell-nedd.
This month Matthew Jones looks at some talented sportsmen from Neath.

Mae rhai lleoedd yng Nghymru lle amser chi’n sôn amdanynt, chi'n meddwl ar unwaith am ryw chwaraeon penodol, neu hyd yn oed safle ar y cae chwarae. Dywedwch Cefneithin, ac yn sicr chi'n meddwl maswyr rygbi’r undeb? Mae’r pentref bychan yn Orllewin Cymru wedi cynhyrchu dau o'r maswyr gorau erioed mewn Carwyn James a Barry John. Pan grybwyllir Butetown, mae asgellwyr rygbi’r gynghrair yn lle amlwg i fynd. Mae rhai fel Billy Boston a Johnny Freeman wedi gwneud argraff enfawr ar y cofnodion sgorio ceisiau.There are certain places in Wales where when mentioned, you immediately think of a certain sport, or even a position on the playing field. Say Cefneithin, and surely you think rugby union outside-halves? The small West Wales village has produced two of the greatest in Carwyn James and Barry John. When Butetown is mentioned, then rugby league wingers are an obvious place to go. The likes of Billy Boston and Johnny Freeman have made a significant impression on the sports’ try-scoring records.
Pe baech yn sôn am Gastell-nedd yna ar hyn o bryd fe fyddech chi'n ei chael hi'n anodd peidio â meddwl 'tīm rygbi wedi ei chrisialu’n ariannol'. Gan symud heibio i'r amlwg iawn, rwy'n siŵr y byddai llawer yn meddwl am oes aur clwb rygbi Castell-nedd. Roedd y 80au hwyr a'r 90au cynnar yn gyfnod gwych i'r clwb. Roedd y Gnoll yn lle caled i fynd i gyda'r gwrthwynebwyr yn gadael yn gwybod y buont mewn brwydr frenhinol.If you were to mention Neath then at the moment you’d find it difficult to not think ‘financially crippled rugby team’. Moving past the very obvious then I’m sure many if not most would reminisce about the golden era of Neath rugby. The late 80s and early 90s were a great period for the club. The Gnoll was a feared place to go with the opposition leaving in the knowledge they’d been in a battle royal.
Roedd hwn yn dîm naeth creu recordiau byd am bwyntiau a sgoriwyd a ceisiau a sgoriwyd mewn tymor. Roedd hwn hefyd yn glwb a chafodd ei wahardd am dair blynedd o deithio dramor oherwydd brwydro yn y gorffennol ... roedden nhw'n galed. Y chwaraewyr amlwg oedd rhai fel Brian Williams, Kevin Phillips, John Davies. Nawr, mae'r rhain yn chwaraewyr chwedlonol i’r clwb a naethon nhw gwisgo'r crys du gyda balchder, ond roedden nhw i gyd yn ffermwyr o’r gorllewin ac nid mewn gwirionedd o'r dref.This was a team that set world records for points scored and tries scored in a season. This was also a club banned for three years from touring abroad due to past misdemeanours… they were tough. The players that first spring to mind are the likes of Brian Williams, Kevin Phillips, John Davies. Now, these are all club legends and wore the All-blacks shirt with pride, but they were all west Walian farmers and not actually from the town.
Felly, hoffwn ysgogi'r ymennydd ychydig ... beth am gefnwyr? Nid wyf yn golygu cefnwr fel Paul Thorburn (a anwyd mewn gwirionedd yng Ngorllewin yr Almaen). Yr hyn fi’n golygu yw’r math o gefnwr byddech chi'n disgwyl gweld ar feysydd fel Anfield neu Old Trafford yn hytrach na Heol Sardis neu Sain Helen. Pa gefnwyr a anwyd yng Nghastell-nedd sydd wedi chwarae i Gymru yn ystod y deng mlynedd ar hugain diwethaf?So, I’d like to stimulate the grey matter a bit…what about full-backs? I don’t mean the Paul Thorburn (who was actually born in West Germany) type of full-back. I mean the sort of full-back that you’d expect gracing the fields of Anfield or Old Trafford rather than Sardis Road or St Helen’s. Which Neath-born full-backs have played for Wales in the last thirty years?
Mae carfan bresennol Cymru yn cynnwys dau dalent arbennig o Gastell-nedd. Ben Davies o Tottenham Hotspur yw un o'r cefnwyr ymosodol gorau yn Uwch Gynghrair Lloegr. Pe bai ef ac Aaron Ramsey wedi cael chwarae yn y rownd gynderfynol o Ewro 2016, yna gallai'r canlyniad fod wedi bod yn wahanol iawn. Pan fydd yn gorffen ei yrfa ryngwladol, fe fydd y cefnwr chwith gorau i wisgo'r ddraig ar ei frest.The current Welsh squad contains two exceptional Neath talents. Tottenham Hotspur’s Ben Davies is one of the best attacking full-backs in the Premier League. If he and Aaron Ramsey hadn’t been suspended for Wales’ Euro 2016 semi-final then the result could have been very different. When he finishes his international career, he will have been the best left-back to wear the dragon on his chest.
Mae Connor Roberts wedi sefydlu ei hun fel y dewis cyntaf i Ddinas Abertawe. Mae ganddo'r potensial i gymryd y safle cefnwr de i Gymru a’i chadw am y degawd nesaf. Mae Chris Gunter yn ffefryn gyda’r cefnogwyr ond Roberts yw'r opsiwn mwyaf talentog.Swansea City full-back Connor Roberts has established himself as first choice for his club. That right-hand birth for Wales is certainly now his for the taking and he could keep it for the next decade. Chris Gunter is a fans’ favourite but Roberts is the more talented option.
Dechreuodd Mark Bowen ei yrfa yn White Hart Lane cyn gwario naw mlynedd yn Ddinas Norwich. Enillodd 41 o gapiau rhyngwladol cyn dod yn hyfforddwr llwyddiannus. Mae'n ddiddorol ei weld ar y rhestr fer iawn o'r Cymry i fod wedi rheoli yn Uwch Gynghrair Lloegr, er mae ar sail un gem fel rheolwr dros dro i Queens Park Rangers.Mark Bowen started his career at White Hart Lane before nine years at Norwich City. He gained 41 international caps before becoming a highly-regarded coach. He’s interestingly on a very short list of Welshman to have managed in the Premier League, even if that was a single game on an interim basis for Queens Park Rangers.
Aelod olaf ein pedwarawd yw Clayton Blackmore. Mae’n un o'r chwaraewyr hynny sydd heb gael ei werthfawrogi yn ei amser yn gwisgo coch Cymru. Pan enillodd Andy King Uwch Gynghrair Lloegr yn 2016, ef oedd y Cymro newydd cyntaf i wneud hynny ers tymor agoriadol y gystadleuaeth 23 mlynedd gynt. Os gofynnwch bobol i enwi'r tri i gyntaf, bydd y rhan fwyaf yn enwi Ryan Giggs (gan ei fod wedi ennill 13 yn gyfan gwbl) ac yn ôl pob tebyg hefyd yn cael Mark Hughes. Ond ni fydd pawb yn cael y trydydd, a dyna Blackmore.The final member of our quartet is Clayton Blackmore, possibly one of the most under-rated players to have worn the red of Wales. When Andy King won the Premier League in 2016, he was the first new Welshman to do so since the competition’s inaugural season 23 years previously. When asked who the first three were, most will throw in Ryan Giggs (as he did win 13 in total) and probably also get Mark Hughes. But not everyone will get the third and that’s Blackmore.

Clayton Blackmore

Faint o gefnogwyr Manchester United sy'n gallu cofio eu sgoriwr yn y Darian Gymunedol 1990 neu a gliriodd y bêl oddi ar y llinell yn erbyn Barcelona i ennill Cwpan Enillwyr Cwpan Ewrop 1991? Wel, Blackmore oedd e. Roedd e mor dalentog gallai chwarae bron unrhyw le, a gwnaed hynny, gan gynnwys fel blaenwr, ac roedd hyn ar gyfer un o'r clybiau mwyaf yn y byd. Sgoriodd 26 gôl mewn 245 o ymddangosiadau ar gyfer y clwb ac roedd bron pob un yn gol gwych. Naeth byth gadael ei glwb i lawr ac roedd bob amser yn rhoi cant y cant yn ei 39 o ymddangosiadau i Gymru.How many Manchester United fans can remember their goal-scorer in the 1990 Charity Shield or who cleared the ball off the line against Barcelona to win the 1991 European Cup Winners’ Cup? Well, it was Blackmore. His talents were such that he could play basically anywhere, and he did so including up-front, for one of the biggest clubs in the world. He scored 26 goals in 245 appearances for the Red Devils and they were nearly all screamers. He never let his club down and always gave all in his 39 Wales appearances.
Felly, y tro nesaf, pan grybwyllir Castell Nedd ... efallai yn hytrach na meddwl Ron Waldron, Phil Pugh, Gareth Llewellyn a’r lleill ... efallai y byddwch chi'n meddwl am bêl siâp arall!So, next time, when Neath is mentioned…maybe instead of thinking Ron Waldron, Phil Pugh, Gareth Llewellyn et al…you may think of the other shaped ball!

Faint o gefnogwyr Manchester United sy’n gallu cofio eu sgoriwr yn y Darian Gymunedol 1990 neu a gliriodd y bêl oddi ar y llinell yn erbyn Barcelona i ennill Cwpan Enillwyr Cwpan Ewrop 1991?

Red, White & Blackmore Clayton’s autobiography

Amser Ychwanegol Neath full-backs


Beth ddigwyddodd i dîm dan-21 Cymru naeth ennill 5-1 yn 2009? / What happened to the Wales under-21 side that recorded a 5-1 victory in 2009?

Ym mis Mawrth 2009, cofnododd tîm dan-21 pêl-droed Cymru eu buddugoliaeth ar y cyd mwyaf erioed wrth guro Lwcsembwrg 5-1 ym Mharc y Scarlets, Llanelli. Agorodd y cefnwr de Neal Eardley y sgorio gyda chic o’r smotyn ar ôl trosedd ar Joe Allen. Ychwanegodd Jonathan Brown ail funud yn ddiweddarach. Naeth chwaraewr canol-y-cae Caerlŷr Andy King ei wneud yn 3-0 cyn i ymosodwr Reading Simon Church ychwanegu pedwerydd cyn hanner amser. Llwyddodd Lwcsembwrg cael gol yn ôl trwy ei eilydd Ben Polidori yn yr ail hanner cyn ochr Brian Flynn cael pumed trwy James Wilson. Dyma edrych ar sut y datblygodd gyrfaoedd y chwaraewyr…

In March 2009, the Wales under-21 football side recorded their joint highest-ever win, a 5-1 victory over Luxembourg at Parc y Scarlets, Llanelli. Right-back Neal Eardley opened the scoring with a penalty after Joe Allen was fouled. Jonathan Brown added a second just a minute later. Leicester City midfielder Andy King made it 3-0 before Reading striker Simon Church added a fourth before half-time. Luxembourg got on the score sheet through substitute Ben Polidori in the second half before Brian Flynn’s side grabbed a fifth through James Wilson. Here’s a look at how the players’ careers developed…

Chris Maxwell
Cafodd y gôl-geidwad Maxwell ei alw mewn i garfan llawn Cymru yn ystod ei ymgyrch am Ewro 2016. O safbwynt clwb, gadawodd Wrecsam i ymuno â Fleeetwood Town yn 2012 ac arwyddo yn 2016 i Preston North End yn y Bencampwriaeth.
Chris Maxwell
Goalkeeper Maxwell was called into the senior Welsh side during the build-up to Euro 2016. From a club perspective, he left Wrexham to join Fleeetwood Town in 2012 and in 2016 signed for Championship side Preston North End.
Neil Taylor
Ymunodd y cefnwr chwith a aned yn Llanelwy Ddinas Abertawe o Wrecsam yn 2010. Ar ôl chwe thymor yn yr Uwch Gynghrair, ymunodd ag Aston Villa yn y Bencampwriaeth yn 2016. Roedd Taylor yn aelod annatod o ochr hŷn Cymru a gyrhaeddodd y rownd gynderfynol o Ewro 2016.
Neil Taylor
The St Asaph-born left-back joined Swansea City from Wrexham in 2010. After six seasons in the Premier League, he joined Championship side Aston Villa in 2016. Taylor was an integral member of the Wales senior side that reached the Euro 2016 semi-final.
Neal Eardley
Roedd Eardley, a anwyd yn Llandudno, eisoes yn chwaraewr rhyngwladol llawn cyn y gem yn erbyn Lwcsembwrg. Gwnaeth 16 o ymddangosiadau i'r ochr hŷn o 2007 tan 2011. Dechreuodd ei yrfa gyda Oldham Athletic cyn ymuno â Blackpool lle chwaraeodd ran lawn yn ei thymor yn Uwchgyngrair Lloegr yn 2010-11. Ymunodd â Birmingham City yn 2013. Yn 2018, enillodd y tlws EFL gyda Lincoln City.
Neal Eardley
Llandudno-born Eardley was already a full international prior to the Luxembourg encounter. He made 16 appearances for the senior side from 2007 until 2011. He started his career with Oldham Athletic before joining Blackpool where he played a full part in their 2010-11 Premier league season. He joined Birmingham City in 2013. In 2018, he won the EFL trophy with Lincoln City.
Rhys Williams
Y bradwr. Ar ôl gwneud deg ymddangosiad ar gyfer ochr dan-21 Cymru, dewisodd chwarae i Awstralia. Cafodd ei alw i fyny i garfan llawn Cymru ond nid oedd gan y rheolwr John Toshack y wybodaeth dactegol i'w gapio. Naeth ymddangos i Awstralia yn erbyn Cymru yng Nghaerdydd lle cafodd ei ffynnu gan y cefnogwyr cartref.
Rhys Williams
A national traitor. Made ten appearances for the Wales under-21 side before choosing to play for Australia. He was called-up to the Wales senior squad but then-manager John Toshack didn’t have the tactical intelligence to cap him. He actually made a senior appearance for Australia against Wales in Cardiff where he was booed by the home fans.
Aaron Morris
Ymunodd â Dinas Caerdydd fel chwaraewr ieuenctid. Chwaraeodd ei gem gyntaf yng Nghwpan Uwch CPC yn erbyn Tref y Trallwng. Chwaraeodd yn ddiweddarach i ochrau fel Aldershot Town a Gillingham. Gallai Morris chwarae yn yr amddiffyn neu canol-y-cae. Y gem yn erbyn Lwcsembwrg oedd ei gyntaf o wyth ymddangosiad i Gymru dan-21.
Aaron Morris
Having joined Cardiff City as a youth player, he made his club debut in the FAW Premier Cup against Welshpool Town. He later played for sides including Aldershot Town and Gillingham. Morris could play in both defence and midfield. The Luxembourg match was his first of eight appearances for Wales under-21.
Andy King
Yn 2016, King oedd y bedwerydd Cymro i ennill yr Uwch Gynghrair yn Lloegr. Cyn hynny enillodd y Bencampwriaeth yn 2014 a Chynghrair Un yn 2009. Ef oedd Chwaraewr y Flwyddyn Caerlŷr yn 2010 a 2011. Mae wedi creu'r record am sgorio'r mwyafrif o goliau fel chwaraewr canol-y-cae i Gaerlŷr. Sgoriodd drydedd gôl Cymru dan-21 yn erbyn Lwcsembwrg ac yn eironig fe sgoriodd ei gol rhyngwladol llawn gyntaf yn erbyn yr un wlad, yn yr un lleoliad, a hefyd naeth y gem orffen hefo'r un sgôr flwyddyn yn ddiweddarach.
Andy King
In 2016, Leicester City’s King became the fourth Welshman to win the Premier League. He had previously won the Championship in 2014 and League One in 2009. He was Leicester City Player of the Year in 2010 and 2011. He has set the record for being Leicester’s top-scoring midfielder of all time. He scored Wales Under-21’s third goal against Luxembourg and ironically scored his first senior international goal against the same country, at the same venue, resulting in the same score line a year later.
Jonathan Brown
Mae gyrfa Brown, a chafodd ei eni ym Mhen-y-bont ar Ogwr, wedi ei weld yn clocio i fyny'r milltiroedd awyr. Dechreuodd gyda Dinas Caerdydd cyn chwarae mewn gwledydd fel Awstralia, Gwlad Thai, Bangladesh ac yn yr UDA. Yn 2016, enillodd Uwch Gynghrair Bangladesh gyda Abahani Limited Dhaka.
Jonathan Brown
Bridgend-born Brown’s career has seen him clock up the air miles. He started with Cardiff City before plying his trade in countries such as Australia, Thailand, Bangladesh and the USA. In 2016, he won the Bangladesh Premier League with Abahani Limited Dhaka.
Shaun MacDonald
Cynnyrch o Ddinas Abertawe. Naeth 25 ymddangosiadau i Gymru o dan 21 oed. Roedd yn sioc amser naeth o ennill ei gap hŷn gyntaf yn erbyn y Swistir yn 2010. Gwnaeth ymddangosiad yn fideo Manic Street Preachers ar gyfer cân swyddogol Ewro 2016, Together Stronger (C’mon Wales) a dangos nad yw pob un sydd yn dda yn chwaraeon yn gallu edrych yn naturiol yn neidio i fyny ac i lawr. Enillodd y Bencampwriaeth yn Lloegr gyda Bournemouth yn 2015 ond roedd yr Uwch Gynghrair yn gam rhy bell ac fe ddychwelodd i'r Bencampwriaeth gyda Wigan Athletic yn 2016.
Shaun MacDonald
Swansea City-product MacDonald made a record 25 appearances for Wales under-21. He gained a shock first senior cap in 2010 against Switzerland. He made an appearance in the Manic Street Preachers video for Wales’ official Euro 2016 song Together Stronger (C’mon Wales), proving that not every sportsman can look natural jumping up and down. He won the Football League Championship with Bournemouth in 2015 but the Premier League was a step too-far and he returned to the Championship with Wigan Athletic in 2016.
Joe Allen
Bydd yn mynd i lawr yn hanes fel un o'r Cymry mwyaf erioed. Fe oedd Pêl-droediwr y Flwyddyn yng Nghymru yn 2012 ac yn 2016, cafodd ei ddewis ar gyfer Tîm Pencampwriaeth Ewro 2016. Roedd yn aelod hanfodol o dîm Dinas Abertawe a enillodd ddyrchafiad i'r Uwch Gynghrair yn 2011 cyn trosglwyddo i Lerpwl am £ 15 miliwn y flwyddyn yn ddiweddarach. Ymunodd â Stoke City am fargen o £ 13 miliwn yn 2016. Mae cymeriadau chwedlonol eraill gyda sgiliau a gweledigaeth megis Xavi Sbaen ac Andrea Pirlo yr Eidal wedi'u cymharu fel fersiynau 'gwael-ddyn' o Allen.
Joe Allen
Will go down in history as one of the greatest Welshmen of all time. He was named Welsh Footballer of the Year in 2012 and in 2016 was selected for the UEFA European Championship Team of the Tournament. He was a crucial member of the Swansea City team that gained promotion to the Premier League in 2011 before transferring to Liverpool for £15 million a year later. He joined Stoke City for a bargain £13 million in 2016. Other legendary players with skill and vision such as Spain’s Xavi and Italy’s Andrea Pirlo have been compared as ‘poor-man’ versions of Allen.
Mark Bradley
Wedi chwarae ei yrfa clwb ar gyfer Walsall a Rotherham United. Gwnaeth Bradley un ymddangosiad i Gymru ym mis Mai 2010 yn erbyn Croatia fel eilydd yn y 57 munud ar gyfer Brian Stock. Cafodd ei yrfa chwarae ei dorri'n fyr oherwydd anafiadau ond dychwelodd i Walsall yn 2017 fel hyfforddwr cryfder a chyflyru.
Mark Bradley
Played his club career for Walsall and Rotherham United. Bradley made a single senior Wales appearance in May 2010 against Croatia as a 57th minute replacement for Brian Stock. His playing career was cut short due to injuries but returned to Walsall in 2017 as a strength and conditioning coach.
Simon Church
Sgoriodd wyth gôl yn 15 ymddangosiad i Gymru o dan 21. Enillodd y cyntaf o 38 o gapiau hŷn ddau fis ar ôl i'r gem yn erbyn Lwcsembwrg dan 21. Sgoriodd yr ymosodwr dair gôl ryngwladol uwch ac roedd yn aelod o garfan Ewro 2016 Cymru. Treuliodd y rhan fwyaf o'i yrfa gyda Reading ond hefyd chwaraeodd i glybiau fel Charlton Athletic, Aberdeen a Roda JC Kerkrade. Yn dilyn ei ymddeoliad o bêl-droed yn 2018, mae wedi sefydlu busnes sy'n darparu cyngor buddsoddi i athletwyr proffesiynol.
Simon Church
Scored eight goals in 15 Wales under-21 appearances. Earned the first of 38 senior caps two months after the Luxembourg under-21 encounter. The striker scored three senior international goals and was a member of Wales’ Euro 2016 squad. He spent the majority of his career with Reading but also played for clubs including Charlton Athletic, Aberdeen and Roda JC Kerkrade. Following his retirement from football in 2018, he has set up a business providing investment advice to professional athletes.
Amser Ychwanegol Wales under-21 2009 players
Eilyddion a ddefnyddiwyd:Used substitutes:
Joe Partington
Gwnaeth ei ymddangosiad cyntaf i dîm dan 21 Cymru fel eilydd yn y 46 munud yn lle Andy King, y cyntaf o wyth ymddangosiad. Gwnaeth yr amddiffynnwr dros 50 o ymddangosiadau ar gyfer Bournemouth cyn ymuno a Eastleigh yn 2015. Ymunodd â Bristol Rovers ym mis Ionawr 2017.
Joe Partington
Made his under-21 debut as a 46th minute substitute for Andy King, the first of eight appearances. The defender made over 50 appearances for Bournemouth before joining National League side Eastleigh in 2015. He joined Bristol Rovers in January 2017.
James Wilson
Daeth yr amddiffynnwr o Bristol City ymlaen i Rhys Williams yn y 56 munud. Enillodd dri chap dan 21 oed cyn gwneud ei ymddangosiad hun gyntaf yn erbyn Gwlad Belg yn 2013. Gadawodd The Robins yn 2014 i ymuno â Oldham Athletic lle naeth dros ganrif o ymddangosiadau cynghrair. Ymunodd â Sheffield United yn 2016 yna Lincoln City yn 2017. Tra ar fenthyg yn Brentford, enillodd deitl Ail Gyngrair Lloegr yn 2008-09.
James Wilson
The Bristol City defender came on for Rhys Williams in the 56th minute. He gained three under-21 caps before making his senior debut against Belgium in 2013. He left The Robins in 2014 to join Oldham Athletic where he chalked up a century of league appearances. He joined Sheffield United in 2016 then Lincoln City in 2017. While on loan at Brentford, he won a League Two title in 2008-09.
Nathan Craig
Eilydd olaf Brian Flynn. Daeth Craig ar y cae am Joe Allen yn y 62 munud. Dychwelodd y cynnyrch o Everton yw glwb tref gartref Tref Caernarfon yn 2011. Ar ôl tymor yng Ngogledd Cymru symudodd i Torquay United. Dychwelodd i The Oval yn 2014.
Nathan Craig
Brian Flynn’s final substitution. Craig replaced Joe Allen in the 62nd minute. The Everton product returned to hometown club Caernarfon Town in 2011. After a season in North Wales the midfielder moved to Torquay United. He returned to The Oval in 2014.
Eilyddion na chafodd ei defnyddio:Unused substitutes:
Grant Basey
Cynnyrch o academi Charlton Athletic. Naeth dros 50 o ymddangosiadau i'r Addicks cyn i reolwr y clwb Phil Parkinson ei ryddhau yn 2010 er mwyn cael yr arian i ddod ag ymosodwr i mewn. Stopiodd chwarae'n broffesiynol yn 24 oed oherwydd difrod yn y pen-glin, ond aeth ymlaen i chwarae pêl-droed lled-broffesiynolnad ar gyfer clybiau megis Ebbsfleet United a Cray Wanderers. Dychwelodd i Charlton fel hyfforddwr ar gyfer rhai o'r timau iau ac yn 2018 daeth yn kitman y clwb.
Grant Basey
A product of the Charlton Athletic Academy. The left-back made over 50 appearances for the Addicks before then-manager Phil Parkinson released him in 2010 to free up money to bring in a striker. He stopped playing professionally at the age of 24 due to knee ligament damage but went on to play non-league football for clubs such as Ebbsfleet United and Cray Wanderers. He returned to Charlton as a coach for some of the junior teams and in 2018 became the club kitman.
Jake Taylor
Dechreuodd Taylor ei yrfa yn y system ieuenctid gyda Reading. Roedd ar y llyfrau gyda The Royals hyd 2016 cyn arwyddo i Exeter City. Gwnaeth chwarae ei gem gyntaf i Gymru fel eilydd yn yr 84 munud yn lle Hal Robson-Kanu mewn buddugoliaeth 2-1 dros Cyprus yn 2014.
Jake Taylor
Taylor started his career in the Reading youth system. He was on the books with The Royals until 2016 before signing for Exeter City. The midfielder made his senior debut as an 84th minute substitute for club-mate Hal Robson-Kanu in a 2-1 victory over Cyprus in 2014.
Jonathan North
Gadawodd y golwr Watford yn 2009 i ymuno â Wealdstone. Gyda thros 300 o gemau o dan ei wregys fe lofnododd estyniad cytundeb gyda'r clwb yn 2018. Wedi dod yn newyddiadurwr, yn 2015 dychwelodd i Ffordd Vicarage fel swyddog cyfathrebu, swydd y mae'n cydbwyso â'i yrfa bêl-droed lled-broffesiynol.
Jonathan North
The goalkeeper left Watford in 2009 to join Wealdstone. With over 300 games under his belt he signed a contract extension with the club in 2018. Became a freelance journalist and in 2015 returned to Vicarage Road as a communications officer which he balances with his semi-professional footballing career.
Lloyd James
Gwnaeth James 10 ymddangosiad i dîm dan 21 Cymru. Dechreuodd ei yrfa gyda Southampton fel amddiffynnwr neu chwaraewr canol y cae, ac yna symudodd ymlaen i glybiau gan gynnwys Leyton Orient a Exeter City. Yn 2018, arwyddodd i Forest Green Rovers.
Lloyd James
James made 10 under-21 appearances. He started his career with Southampton as a defender or midfielder, then later moved on to clubs including Leyton Orient and Exeter City. In 2018, he signed for Forest Green Rovers.

Bydd Joe Allen yn mynd i lawr yn hanes fel un o’r Cymry mwyaf erioed.


Ennillodd Rex Richards un cap i Gymru yn 1956 cyn mynd i Hollywood i fod yn actor / Rex Richards won one cap for Wales in 1956 before going to Hollywood to be an actor

Yn colofn Amser Ychwanegol mis Hydref, mae Matthew Jones yn rhoi golau ar yrfa amrywiol Rex Richards.

In October’s Extra Time column, Matthew Jones shines a light on the varied career of Rex Richards.

Dywedodd Richard Burton y byddai wedi dewis gwisgo crys coch Cymru ym Mharc yr Arfau Caerdydd yn hytrach nag ymddangos yn Hamlet Shakespeare yn theatr yr Old Vic yn Llundain. Bu Burton yn chwarae rygbi ar lefel clwb nes i'w yrfa actio flodeuo a bod y perygl o chwaraewr rhoi wad yw wyneb a oedd wedi dod yn fywoliaeth iddo yn risg yn rhy bell, ond ychydig o chwaraewyr sydd wedi trosglwyddo'n llwyddiannus o'r caeau chwarae i'r llwyfan.Richard Burton famously said that he’d have preferred wearing the red shirt of Wales at Cardiff Arms Park than appearing in Shakespeare’s Hamlet at London’s Old Vic theatre. Burton played club rugby until his acting career blossomed and the risk of an opposition player having a pop at the face which had become his livelihood became a risk too far, but few sportsmen have successfully transferred from the playing fields to the stage.
Dechreuodd seren The Scorpian King, Dwayne Johnson, ei yrfa yn chwarae pêl-droed Americanaidd ar gyfer Miami Hurricanes cyn iddo gau'r bwlch i serenni yn Hollywood wrth gystadlu yn y byd o reslo. Pan roedd cefnogwyr yr Oakland Raiders yn gwylio Carl Weathers yn y 70au cynnar, ni fyddai unrhyw un wedi dyfalu y byddai'n dod yn wyneb byd-enwog oherwydd ei phortread o Apollo Creed yn y gyfres o ffilmiau Rocky. Cystadlodd Jason Statham, sydd yn adnabyddus am ei rôl mewn ffilmiau fel Lock, Stock a Two Smoking Barrels dros Loegr yn Gemau'r Gymanwlad yn y Deyrnas Unedig yn 1990.The Scorpian King star Dwayne Johnson started his career playing American football for Miami Hurricanes before his roles in the world of wrestling bridged the gap to Hollywood stardom. When Oakland Raiders fans watched linebacker Carl Weathers in the early 1970s, none would have guessed that he would one day become a world-famous face for portraying Apollo Creed in the Rocky series of films. Jason Statham, known for roles in films such as Lock, Stock and Two Smoking Barrels competed for England at the 1990 Commonwealth Games in diving.
Mae'n debyg mai cyn-gapten pêl-droed Cymru Vinnie Jones yw'r Cymro fwyaf adnabyddus i'w wneud ar y sgrin fawr ar ôl gyrfa mewn chwaraeon. Naeth Jones chwarae i glybiau fel Wimbledon, Leeds United a Chelsea cyn ymddangos mewn ffilmiau fel Gone in 60 Seconds and Mean Machine.Former Wales football captain Vinnie Jones is probably the best-known Welsh sportsman to have made it on the big screen. Jones, whose club career included stints with Wimbledon, Leeds United and Chelsea, has appeared in films such as Gone in 60 Seconds and Mean Machine.
Ym mis Mawrth 1956, enillodd Cymru 5-3 yn erbyn Ffrainc ym Mhencampwriaeth y Pum Gwlad diolch i gais gan y blaenasgellwr Derek Williams a chafodd ei drosi gan Garfield Owen. Capteiniodd Cliff Morgan yr ochr gartref ac roedd y llinell ôl yn cynnwys Onllwyn Brace, Gwyn Rowlands a Ken Jones. Y rheng flaen oedd Ray Prosser, Bryn Meredith a Rex Richards. Roedd Richards yn chwarae i Cross Keys ac yn un ar hugain ar y pryd. Hwn oedd ei brawf cyntaf ac olaf mewn crys rhyngwladol. Ef hefyd yw'r chwaraewr olaf o Cross Keys i gynrychioli Cymru.In March 1956, Wales defeated France 5-3 in the Five Nations Championship thanks to a try by flanker Derek Williams which was converted by Garfield Owen. Cliff Morgan captained the home side whose back-line included Onllwyn Brace, Gwyn Rowlands and Ken Jones. The front-row consisted of Ray Prosser, Bryn Meredith and Rex Richards. Cross Keys’ Richards was making his test debut at the age of twenty-one in what would be his only appearance in an international jersey. He is also the last Cross Keys player to represent Wales.
Er bod ei yrfa rygbi yn blodeuo, ar ddiwedd y tymor penderfynodd Richards fynd i America, a pan yno ddaeth yn un o'r deg uchaf yn y wlad am ddeifio, camp arall iddo ragori ynddo. Naeth y goleuadau disglair ddenu Richards i Hollywood ac o 1,000 ymgeiswyr ar gyfer y rôl Tarzan, fe wnaeth cyrraedd y ddau olaf cyn colli allan i Gordon Scott.Even though his rugby career was blossoming, at the end of the season Richards decided to head for America where he became one of the top ten divers in the country, another sport he excelled in. Richards found the bright lights of Hollywood enticing and from 1,000 candidates for the role of Tarzan, he made the last two before losing out to Gordon Scott.
Ym 1958, chwaraeodd y rôl King of Wongo yn y ffilm ofnadwy The Wild Women of Wongo. Cyfeirir at y ffilm yn aml fel un o'r deg ffilm waethaf a wnaed erioed ac ni chafodd ei ryddhau erioed yn y Deyrnas Unedig. Yn anffodus, byddai hwn yn uchafbwynt gyrfa Richards o fewn y diwydiant ffilm. Naeth hefyd geisio creu gyrfa yw hun yn y diwydiant cerddoriaeth er nad oedd yn llwyddiannus. Er hyn i gyd roedd ei amser yn America yn llwyddiannus a phan fu farw o drawiad ar y galon yn 1989, adawodd y tu ôl iddo ystâd fawr iawn.In 1958, he played the role of King of Wongo in the ridiculously awful film The Wild Women of Wongo. The film is often referenced as one of the worst ten films ever made and was never released in the UK. This would unfortunately be the highlight of Richards’ career within the film industry. He also failed to carve out a career in the music industry, but his time in America was successful and when he died of a heart attack in 1989 he left behind an extremely large estate.
Yn amlwg nid oedd gyrfa ffilm Richards ar y cyd â Burton ond fe allai ei stori ei gwneud yn hawdd i ffilm ac yn wahanol i Burton roedd ganddo'r anrhydedd hwnnw o wisgo'r tair pluen.Richards’ film career was obviously not on par with Burton’s but his story could easily be made into a film and unlike Burton he did have that honour of wearing the three feathers.

Yn amlwg nid oedd gyrfa ffilm Richards ar y cyd â Burton ond fe allai ei stori ei gwneud yn hawdd i ffilm ac yn wahanol i Burton roedd ganddo’r anrhydedd hwnnw o wisgo’r tair pluen.

Rex Richards yn chwarae i Gymru

Rex Richards yn chwarae i Gymru / Rex Richards playing for Wales

Rex Richards "Hiya"

Clawr un o albymau Rex Richards / One of Rex Richards' album covers

The Wild Women of Wongo

Y poster i'r ffilm The Wild Women of Wongo / The poster for the film The Wild Women of Wongo


Teddy Morgan: Y Cymro cyntaf i fod yn gapten ar y Llewod Prydeinig a Gwyddelig / The first Welshman to captain the British and Irish Lions

Yn colofn Amser Ychwanegol mis Medi, mae Matthew Jones yn deifio i mewn i hanes chwaraeon gyda stori Teddy Morgan.

In September’s Extra Time column, Matthew Jones dives into sporting history with the story of Teddy Morgan.

Mae'r rhestr o gyflawniadau rygbi naeth Sam Warburton mewn crys Cymreig yn cynnwys 74 cap, 49 ymddangosiadau fel capten a bod yr ail berson ieuengaf ar ôl Gareth Edwards i arwain y tîm cenedlaethol. Yn 2017, fe osododd marc arall wrth fod y Cymro cyntaf i fod yn gapten ar ddwy daith i’r Llewod, gan ennill pum cap yn y broses.The list of Sam Warburton’s rugby achievements in a Welsh jersey include 74 caps, a record 49 appearances as captain and being the second youngest person after Gareth Edwards to lead the national side. In 2017, he set the benchmark of becoming the first Welshman to captain two British and Irish Lions tours, gaining five caps in the process.
109 mlynedd cyn y dwbl hanesyddol hwn, enwyd Arthur 'Boxer' Harding fel y Cymro cyntaf i fod yn gapten ar garfan teithio o Ynysoedd Prydain. Er iddo gael ei eni yn Lloegr, chwaraeodd Harding rygbi i Gaerdydd a Chymry Llundain, gan gynrychioli Cymru ar 20 achlysur. Taith y Llewod yn 1908 oedd ei ail wrth i’r garfan ennill 16 allan o 26 gêm.109 years prior to this historic double, Arthur ‘Boxer’ Harding was named the first Welshman to captain a touring side from the British Isles. Although born in England, Harding played club rugby for Cardiff and London Welsh, representing Wales on 20 occasions. The 1908 Lions tour was his second as his side recorded 16 victories from 26 matches.
Roedd y parti teithio nol yn 1908 yn un o Gymru a Lloegr yn unig ac yn cynnwys y brodyr Jack a Tuan Jones, a aned ym Mhont-y-pŵl. Roedd y ddau yn aelodau pwysig o ymosodiad y twristiaid. Roedd yna trydydd brawd, yr un hynaf, David 'Ponty' Jones, a naeth fel ei frodyr chwarae i Gymru. Y Jones’ yw un o ond dau deulu i gyfrannu tri brawd i'r achos cenedlaethol.The 1908 touring party was an Anglo-Welsh affair that included Pontypool-born brothers Jack and Tuan Jones who were integral members of the tourists’ attack. There was actually a third, elder brother David ‘Ponty’ Jones who like his brothers played for Wales, in fact the Jones’ are one of only two families to contribute three siblings to the national cause.
Naeth y daith cyflwyno dwy golled ac un gêm gyfartal yn y profion yn erbyn y crysau duon. Ar ôl y daith penderfynodd y capten ail-leoli i Seland Newydd ac aeth ymlaen i gynrychioli Wanganui.The tour delivered an unremarkable two test losses and a draw against the All-blacks, while the captain later decided to re-locate to New Zealand and went on to represent Wanganui.
Felly, Arthur 'Boxer' Harding oedd y Cymro cyntaf i fod yn gapten ar garfan teithio o’r Ynysoedd Prydeinig, ond nid fe oedd y Cymro cyntaf i fod yn gapten ar ochr Ynysoedd Prydain mewn gêm brawf. Aeth yr anrhydedd yna i Teddy Morgan ar y daith flaenorol ym 1904.So, Arthur ‘Boxer’ Harding will always be the first Welshman to captain a touring British party, but he’s not actually the first Welshman to captain a British Isles side in a test match. In fact, that honour went to Teddy Morgan on the previous tour in 1904.
Parti teithiol Prydain 1904 oedd y cyntaf i gael nifer sylweddol o Gymry gan gynnwys Percy Bush o Gaerdydd. Ef oedd y sgoriwr pwyntiau profion uchaf i’r twristiaid gyda chyfanswm o 20. Capten y daith oedd David Bedell-Sivright o’r Alban, ond Teddy Morgan oedd capten y tîm mewn tri o'r pedwar gemau rhyngwladol.The 1904 British touring party was the first to have a substantial number of Welshmen including Cardiff’s Percy Bush. He was the tourists’ top test points scorer with a haul of 20. The tour captain was Scotland’s David Bedell-Sivright but it was Teddy Morgan who captained the side in three of the four internationals.
Chwaraeodd Morgan i glybiau fel Caerdydd, Cymry Llundain a Chasnewydd. Naeth 16 ymddangosiad i Gymru, gan fod ar yr ochr fuddugol ar 12 achlysur. Roedd yn asgellwr cyflym iawn gan sgorio 14 cais dros y tair pluen. Blwyddyn ar ôl iddo fod yn gapten ar Ynysoedd Prydain, sgoriodd yr unig gais wrth i Gymru guro Seland Newydd ym Mharc yr Arfau Caerdydd o flaen y dorf o 47,000.Aberdare-born Morgan played for clubs including Cardiff, London Welsh and Newport. He made 16 Wales appearances, ending on the winning side on 12 occasions. He was an extremely pacey winger delivering a haul of 14 tries for the three feathers. A year after captaining the British Isles he scored the only try as Wales beat New Zealand at Cardiff Arms Park by a single score in front of a record crowd of 47,000.
Dywedir iddo arwain y tîm i ganu'r anthem genedlaethol mewn ymateb i 'Haka' Seland Newydd. Hwn oedd dechrau'r traddodiad byd-eang o ganu anthemau cenedlaethol cyn achlysuron chwaraeon.It is said that he led the Welsh team in singing the national anthem in response to the New Zealand ‘Haka’. This became the genesis of the worldwide tradition of singing national anthems prior to sporting occasions.
Roedd yn gapten yn ei ymddangosiad terfynol i Gymru mewn buddugoliaeth 36-4 dros Ffrainc yng Nghaerdydd lle sgoriodd dau gais. Ar ôl rygbi, bu'n gweithio fel meddyg teulu yn Abertawe cyn symud i East Anglia.His final Wales appearance was as captain in a 36-4 victory over France in Cardiff where Morgan scored a brace of tries. After rugby, he worked as a General Practitioner in Swansea before moving to East Anglia.
Chwaraewr rygbi rhagorol a person hanesyddol arwyddocaol yn rygbi Cymru am gymaint o resymau oedd Teddy Morgan.An outstanding rugby player and historically significant in Welsh rugby for so many reasons.

Dywedir iddo arwain y tîm i ganu’r anthem genedlaethol mewn ymateb i ‘Haka’ Seland Newydd. Hwn oedd dechrau’r traddodiad byd-eang o ganu anthemau cenedlaethol cyn achlysuron chwaraeon.

Amser Ychwanegol Teddy Morgan


Eddie Parris: Y pêl-droediwr du cyntaf i chwarae dros Gymru / The first black footballer to play for Wales

Yn colofn Amser Ychwanegol ym mis Awst mae Matthew Jones yn deifio i mewn i hanes chwaraeon i ddadlennu pêl-droediwr du cyntaf i chwarae dros Gymru

In August’s Extra Time column Matthew Jones dives into more sporting history to reveal the story of Eddie Parris, the first black footballer to play for Wales.

Fel cynifer o bobl, ges i gwpwl o ddiwrnodau gwych ym mis Awst yn yr Eisteddfod Genedlaethol ym Mae Caerdydd. Tra yno fe wnes brynu rhywbeth anhygoel wrth i mi fuddsoddi mewn crys-T newydd ffynci. Mae'n rhaid i chi fod yn meddwl pam ar y ddaear rydw i'n rhannu fy narn diweddaraf i'r cwpwrdd dillad gyda chi? Wel, roedd y crys-T yn un aur gyda darlun o George Berry ar y blaen. Fe gymerodd hwn fi nol i beth ymchwil wnes i ddegawd yn gynharach wrth lunio’r Llyfr Cwis Chwaraeon Cymru.Like so many, I had a great couple of days this August at the National Eisteddfod in Cardiff Bay. While there I made an awesome purchase when I invested in a funky new T-shirt. You must be thinking why on earth am I sharing with you my latest addition to the wardrobe? Well, the T-shirt was a fab gold number with a picture of George Berry on the front. This took me back to some research I did a decade earlier when compiling the Wales Sports Quiz Book.
Roedd George Berry yn amddiffynnwr canolog a oedd yn fwyaf adnabyddus am ei amser gyda Wolverhampton Wanderers o 1976 tan 1982 a gyda Stoke City o 1982 tan 1990. Roedd yn rhan o dîm Wolverhampton Wanderers dan arweiniad Emlyn Hughes a enillodd Cwpan Cynghrair Lloegr yn 1979-80 gyda buddugoliaeth 1-0 dros Nottingham Forest.George Berry was a tough tackling central defender best known for his stints at Wolverhampton Wanderers from 1976 until 1982 and for Stoke City from 1982 until 1990. He was part of the Wolverhampton Wanderers side captained by Emlyn Hughes that won the 1979-80 English League Cup in a 1-0 victory over Nottingham Forest.
Wedi'i eni yng Ngorllewin yr Almaen i dad Jamaicaidd a mam Cymraeg, gwnaeth George Berry chwarae ei gem ryngwladol gyntaf ym mis Mai 1979 yn erbyn gwlad ei enedigaeth wrth i Gymru golli 2-0. Ef oedd yr unig chwaraewr du yn y tîm. Byddai'n ddiweddarach yn mynd ymlaen i ennill 4 cap rhyngwladol ychwanegol.Born in West Germany to a Jamaican father and Welsh mother, George Berry made his Wales debut in May 1979 against the country of his birth in a 2-0 defeat. He was the only black player in the team. He would later go on to earn an additional four international caps.

George Berry

George Berry

George Berry

Pum mis yn flaenorol, gwnaeth yr amddiffynnwr o Nottingham Forest, Viv Anderson, chwarae ei gem gyntaf i Loegr yn erbyn Tsiecoslofacia ac wrth neud hyn bod y chwaraewr du cyntaf i wisgo'r Tri Llew. Mae hwn yn gwestiwn adnabyddus ond nid yw lot yn medru dweud pwy oedd y chwaraewr du cyntaf i chwarae i Gymru?Five months previously, Nottingham Forest defender Viv Anderson made his England international debut against Czechoslovakia becoming the first black player to wear the Three Lions. This is a well-known trivia question but what isn’t so well known is who was the first black player to play for Wales?
Mae llawer yn credu mae George Berry oedd e, ac mae’n syfrdanol iddo gyrraedd y gamp mor fuan ar ôl i Viv Anderson ei wneud i Loegr wrth ystyried y gwneuthuriad ethnig gwahanol a welwyd bryd hynny fel nawr yn Lloegr o'i gymharu â Chymru.Many believe it was George Berry and for him to achieve the feat so quickly after Viv Anderson would have been remarkable considering the different ethnic make-up seen then as now in England compared with Wales.
Fodd bynnag, mae'r gwirionedd hyd yn oed yn fwy rhyfeddol- naeth y chwaraewr du cyntaf wisgo coch Cymru 47 mlynedd cyn i Viv Anderson wneud yr un peth i Loegr.The truth however is even more remarkable- the first black player to wear the red of Wales was 47 years before Viv Anderson made his international bow.
Ganwyd Eddie Parris ym Mhwllmeyric ger Cas-gwent ym mis Ionawr 1911. Roedd yn asgellwr chwith gyda llygad am gol. Dechreuodd ei yrfa gyda Thref Cas-gwent cyn symud ymlaen i glybiau fel Bradford Park Avenue, Bournemouth a Luton.Eddie Parris was born in Pwllmeyric near Chepstow in January 1911. He was a quick left-winger with an eye for goal. He started his career with Chepstow Town before moving on to clubs such as Bradford Park Avenue, Bournemouth and Luton.
Ym mis Rhagfyr 1931 gwnaeth ei un ymddangosiad mewn crys Cymreig yn erbyn Iwerddon ym Mharc Windsor, Belfast. Wrth wneud hyn, fe oedd y chwaraewr du cyntaf i chwarae i Gymru. Enillodd yr ochr gartref 4-0 gyda dau gol i Jimmy Kelly ynghyd ag un yr un i Willie Millar a Joe Bambrick. Nid yw'r gêm ei hun yn arwyddocaol yn hanes pêl-droed Cymru ond mae ymddangosiad Eddie Parris yn. Mae'n rhan bwysig o'r newid cymdeithasol a diwylliannol a welir yn y wlad sydd wedi cael ei anwybyddu yn anffodus.In December 1931 he made his single appearance in a Welsh shirt against Ireland at Windsor Park, Belfast. In doing so, he became the first black player to play for Wales. The home side won 4-0 with a brace of goals from Jimmy Kelly plus one from both Willie Millar and Joe Bambrick. The game itself is not significant in the history of Welsh football but Eddie Parris’ appearance is. It is an important part of the social and cultural change seen in the country which has unfortunately been ignored.
Byddai'r croeso y buasai wedi'i dderbyn yn sicr wedi bod yn rhewllyd a byddai'r bygythiadau y buasai wedi ei ddioddef yn sicr wedi torri dynion llai. Ni fu chwarae eto i Gymru, ac ar ôl ei yrfa bêl-droed fe aeth ymlaen i wneud swyddi eraill gan gynnwys gweithio mewn ffatri awyrennau. Bu farw yn 1971 yn Swydd Gaerloyw.The welcome he’d have received would surely have been frosty if not downright vile and the intimidation he’d have been subjected to would surely have broken lesser men. He never played for Wales again, and after his footballing career he went on to do other jobs including working in an aeroplane factory. He died in 1971 in Gloucestershire.
Ni fydd Eddie Parris byth yn cael ei ddewis ar gyfer y tîm Cymru gorau erioed; ni fyddai hyd yn oed yn gwneud y rhestr o 500 chwaraewr rhyngwladol gorau Cymru. Fodd bynnag, mae'n ddyn y dylid ei gofio am ei farc ar hanes diwylliannol a chymdeithasol Cymru.Eddie Parris will never be selected for someone’s greatest ever Wales XI; he wouldn’t even make a list of top 500 Wales internationals. He is however a man who should be remembered for his mark on Wales’ cultural and social history.

Eddie Parris

Eddie Parris

Eddie Parris

Mae Eddie Parris yn ddyn y dylid ei gofio am ei farc ar hanes diwylliannol a chymdeithasol Cymru.



Yn colofn Amser Ychwanegol ym mis Gorffenaf mae Matthew Jones yn cyflwyno Dai Davies (D.M. Davies), un o’r chwaraewyr mwyaf anlwcus yn hanes Rygbi’r Gynghrair.

In July’s Extra Time column Matthew Jones introduces Dai Davies (D.M. Davies), one of the unluckiest players in Rugby League history.


Tîm Rygbi’r Gynghrair Keighley 1937
Amser Ychwanegol 2018-07 Dai Davies


Dai Davies
Dai Davies

Gwelodd rownd derfynol Cwpan Her Rygbi'r Gynghrair 1997 St Helens drechu Bradford Bulls 32-22 yn hen stadiwm Wembley. Roedd y canlyniad yn golygu bod canolwr Prydain Fawr, Paul Loughlin, wedi colli mewn pump rownd terfynol heb flasu buddugoliaeth. Os edrychwch ar y llyfrau cofnodi, cyfeirir yn aml ei fod wedi torri record Bill Ramsey a oedd wedi colli pedair gwaith mewn gem derfynol yn Wembley. Mae'n wir fod Bill Ramsey wedi colli pedair gwaith yn Wembley ond roedd ganddo hefyd un fedal fel enillydd.The 1997 Rugby League Challenge Cup final saw St Helens defeat Bradford Bulls 32-22 at the old Wembley stadium. The result meant that Great Britain centre Paul Loughlin recorded a record fifth final defeat without tasting victory. If you look at the record books it’s often referenced that he overtook Bill Ramsey who’d previously recorded four Wembley defeats. It’s true that Bill Ramsey had lost four times at Wembley but he had also one winner’s medal.
Mae hefyd yn bwysig wrth edrych ar yr ystadegau i beidio â chael eich drysu rhwng rowndiau terfynol Wembley a rowndiau terfynol y Cwpan Her. Roedd y rownd derfynol Cwpan Her gyntaf yn y tymor 1896-97 lle naeth tîm cryf Batley curo St Helens 10-3. Ni fu'r rownd derfynol gyntaf yn Wembley tan 1929.It’s also important when looking at the statistics not to get confused with Wembley finals and Challenge Cup finals. The first Challenge Cup final was in the 1896-97 season where a strong Batley side defeated St Helens 10-3. The first final played in Wembley wasn’t until 1929.
Felly, ble mae'r cysylltiad Cymreig yr wyf yn eich clywed yn gofyn? Ym 1937, naeth Dai Davies gapteinio Keighley yn ei unig ymddangosiad mewn gem derfynol y Cwpan Her. Collodd y tîm 18-5 yn beth oedd 335ain gem Dai yn Rygbi’r Gynghrair a’i gem olaf ar ôl gyrfa o 11 mlynedd. Roedd hyn hefyd yn golygu bod Dai wedi chwarae mewn pedwar rownd terfynol o’r Cwpan Her heb flasu buddugoliaeth.So, where’s the Welsh connection I hear you ask? In 1937, scrum-half Dai Davies captained Keighley to their only cup final appearance. They lost 18-5 in what was Dai’s 335th and last first-class rugby league match over an 11-year career. This also meant that Dai recorded a fourth cup final defeat without tasting victory.
Dechreuodd Dai Davies, neu Dai Cender fel oedd yn cael ei adnabod yn Nyffryn Aman ei yrfa gyda Amman United cyn tair blynedd gyda Chastell Nedd. Ym 1926, naeth symud i gynghrair Rygbi’r Gynghrair trwy arwyddo i Broughton Rangers. Roedd tymor cyntaf hynod lwyddiannus yn golygu bod Warrington yn taro ar ei ddrws, a gyda £250 fel ffi arwyddo, wnaeth Dai symud i Wilderspool yn 1927.Dai Davies, or Dai Cender as he was better known in the Amman Valley, started his career with Amman United before a three-year spell at Neath. In 1926, he made the switch to rugby league by signing for Broughton Rangers. An extremely successful first season meant that Warrington came knocking on his door, and with a £250 signing on fee, Dai made the move to Wilderspool in 1927.
Arhosodd Dai yn Warrington am wyth tymor, gan sgorio 34 cais mewn 196 o gemau. Roedd ei ymddangosiad cyntaf mewn gem derfynol y Cwpan Her yn golled 3-5 i Swinton yn 1928. Mae'n bwysig nodi bod y gêm wedi cael ei chynnal yn Central Park, Wigan ac felly dyma pam mae rhai cofnodion yn cael eu drysu. Cafodd ei ail golled mewn gem derfynol ym 1933. Er bod Dai wedi sgorio dau gais fel asgellwr, cafodd Warrington ei drechu 17-21.Dai stayed at Warrington for eight seasons, scoring 34 tries in 196 matches. His first cup final appearance was a 3-5 loss to Swinton in 1928. It’s important to note that the game was held at Central Park, Wigan, and hence where some records are confused. His second cup final loss was in 1933. Even though Dai scored two tries as a winger, Warrington were defeated 17-21.
Yn 1934 symudodd Dai i Huddersfield ac yn ei dymor cyntaf gwnaeth ymddangosiad arall mewn gem derfynol y Cwpan Her. Y tro hwn roedd yn golled 11-8 i Castleford. Yn dilyn dwy flynedd yn chwarae i’r tîm o stadiwm Fartown, gwnaeth Dai ei drosglwyddiad terfynol, gan symud i Keighley, clwb y bu ei frawd hŷn Jack yn chwarae i o’r blaen.In 1934 Dai moved to Huddersfield and in his first season made another cup final appearance. This time it was an 11-8 loss to Castleford. Following two years at the Fartown ground, Dai made his final transfer, moving to Keighley, a club his older brother Jack had previously played for.
Tymor 1936-37 oedd un olaf Dai. Gwnaeth 35 o ymddangosiadau i Keighley, gan sgorio 12 cais ac un gôl. Roedd rhediad Keighley yn y Cwpan Her yn llwyddiant ysgubol i glwb mor fach. Gorffennodd y rownd gynderfynol yn erbyn Wakefield mewn gem gyfartal 0-0 yn Headingley, Leeds o flaen torf o 40,034. Daeth yr ail-chwarae yn Fartown, Huddersfield i ben gyda buddugoliaeth 5-3 diolch i gais gan y Cymro Llew Bevan.The 1936-37 season was to be Dai’s last. He made 35 appearances for Keighley, scoring 12 tries and one goal. Keighley’s run in the cup was a phenomenal achievement for such a small club. The semi-final against Wakefield ended in a 0-0 draw at Headingley, Leeds in front of a crowd of 40,034. The replay at Fartown, Huddersfield ended with a 5-3 victory thanks to a try from Welshman Llew Bevan.
Roedd y gêm derfynol yn un Dafydd yn erbyn Goliath gyda thîm grymus Widnes yn ffurfio’r gwrthwynebwyr o flaen dorf o 47,699. Naeth y canlyniad mynd gyda'r ffefrynnau wrth i Keighley golli 18-5. Cafodd Dai gyfleoedd i barhau â'i yrfa ond penderfynodd y gêm hon fyddai ei ddiwethaf, ac yn y pen draw, gwnaeth ei ffordd yn ôl i Ddyffryn Aman.The final was a David against Goliath battle with the mighty Widnes in front of a crowd of 47,699. The result went with the favourites with Keighley losing 18-5. Dai had opportunities to carry on his career but decided this game would be his last, and he eventually found his way back to the Amman Valley.
Mae pedwar ymddangosiad i Gymru ac un fuddugoliaeth yn rownd derfynol Cwpan Swydd Gaerhirfryn ym 1933 yn teimlo'n wobr fach i un o haneri gorau Cymru erioed ac un o'r chwaraewyr fwyaf anlwcus yn hanes y gêm.Four Welsh caps and one Lancashire Cup final win in 1933 feels like little reward for one of Wales’ finest half-backs and one of the unluckiest players in the game’s history.

Mae pedwar ymddangosiad i Gymru ac un fuddugoliaeth yn rownd derfynol Cwpan Swydd Gaerhirfryn ym 1933 yn teimlo’n wobr fach i un o haneri gorau Cymru erioed ac un o’r chwaraewyr fwyaf anlwcus yn hanes y gêm.


Yn colofn Amser Ychwanegol ym mis Mehefin mae Matthew Jones yn cyflwyno stori anarferol a hanesyddol- pan ennillodd tîm o Lerpwl Cwpan Cymru!

In June’s Extra Time column Matthew Jones introduces an unusual and historic story- when a team from Liverpool won the Welsh Cup!

Welsh Cup Final at Wrexham- Cartoon by George Green

Ffurfiwyd Clwb Pêl-droed De Lerpwl ym mis Ebrill 1935, yn glwb gydag uchelgeisiau. Roedd y cyfarwyddwyr naeth sefydlu'r clwb ceisio datblygu tîm a allai ddal ei ben ei hun a chystadlu a chlybiau gynghrair sefydledig Gogledd Lloegr. Enillwyd teitl Cyfuniad Swydd Gaerhirfryn yn y tymor 1936/37 a'i gadw flwyddyn yn ddiweddarach.Formed in April 1935, South Liverpool Football Club was a club with ambition. The founding directors were looking to develop a team that could hold its head high and compete with the established league sides of the North of England. The Lancashire Combination title was soon won in the 1936/37 season and retained a year later.
Yn y ddau dymor yna fe gyrhaeddodd y clwb ail rownd gywir Cwpan yr FA. Collodd y tîm 1-0 adref i Queens Park Rangers o flaen 6,900 yn dymor 1936/37. Y flwyddyn ganlynol, cawsom gem gyfartal adref 0-0 gyda Brighton & Hove Albion o flaen 9,278 cyn colli'r ail-chwarae 6-0. Yn y ddau dymor hynny enillwyd Cwpan Iau Caerhirfryn.In those two seasons the club reached the second-round proper of the FA Cup. They lost 1-0 at home to Queens Park Rangers in front of 6,900 in the 1936/37 season. The following year, they drew at home 0-0 with Brighton & Hove Albion in front of 9,278 before losing the replay 6-0. In both those seasons the Lancashire Junior Cup was won.
Roedd llwyddiant o'r fath yn ffynhonnell am fwy fel mae trysorydd y clwb, Mal Flanagan, yn esbonio: "Ar gyfer tymor 1938/39, mae'n rhaid i'r cyfarwyddwyr fod wedi edrych ar ymestyn eu llwyddiant mewn ymgais i ennill statws cynghrair. Mae'n rhaid bod chwarae timau da yng nghwpan Cymru yn atyniad ac felly fe wnaethon nhw wneud cais i gystadlu a derbyniwyd y cais".Such success was a potential springboard which club treasurer Mal Flanagan explains: “For the 1938/39 season the directors must have looked at extending their success in a bid to win league status. Playing attractive top teams in the Welsh Cup must have been a lure and so they applied to compete and the application was accepted.”
Dechreuodd y rhediad yng Nghwpan Cymru 1939 gyda buddugoliaeth gartref 2-1 dros Dref Amwythig. Dilynwyd hyn gan ennill cartref 8-1 dros Ddinas Bangor o flaen 3,000 o gefnogwyr. Roedd y rownd gynderfynol yn erbyn Caer o Drydedd Adran ochr y Gogledd ym Mharc Goodison, cartref Everton. Roedd hyn yn gam i fyny i'r clwb, ond enillwyd 5-2 gyda Maurice Jones yn sgorio tri gol. The 1939 cup run began with a 2-1 home victory over Shrewsbury Town. This was followed by an 8-1 home win over Bangor City in front of 3,000 fans. The semi-final was against Third Division North side Chester at Everton’s Goodison Park. This was a step-up for the club but they won 5-2 with Maurice Jones bagging a hat-trick.
Cynhaliwyd y rownd derfynol yng Nghae Ras Wrecsam ar y 4ydd o Fai, gyda Dinas Caerdydd o'r Trydedd Adran o’r De yn cynnig gwrthwynebiad cynghrair ymhellach. O flaen 4,624 o gefnogwyr, collodd y tîm o De Cymru 2-1 gyda George Jones yn sgorio dau gol.The final was held at Wrexham’s Racecourse Ground on 4th May, with Cardiff City from Third Division South offering further league opposition. In front of 4,624 fans, the South Wales side were defeated 2-1 with George Jones scoring a brace.
Mae Mal Flanagan, sydd wedi cefnogi De Lerpwl ers 1969, yn adlewyrchu ar y rhediad yn y cwpan: "Naeth llwyddiant ‘Y De’ achosi problemau gyda nifer o gemau yn y cyfnod cyn y rownd derfynol. Fe wnaethon ni chwarae gêm gynghrair ar y dydd Sadwrn gan ennill 6-1 gartref i Great Harwood ac wedyn roedd angen pwynt o hyd i gipio’r teitl o'r ddwy gêm arall. Ar ddydd Llun y 1af o Fai, fe wnaethon ni chwarae Rownd Terfynol Cwpan Cynghrair Lancashire gan guro Prescot Cables 3-1". Mal Flanagan, who has supported South Liverpool since 1969 reflects on the cup run “South’s success caused fixture problems in the run up to the prestigious final. We played a league game on the Saturday winning 6-1 at home to Great Harwood and still needed a point for the title from the two remaining fixtures. On Monday 1st May, we played the Lancashire Combination League Cup Final beating old foes Prescot Cables 3-1”.
"Gydag angen pwynt i guro Dinas Bangor i deitl y gynghrair, naeth ‘Y De’ chwarae Bacup Borough i ffwrdd ar y nos Fawrth gyda thîm cyntaf llawn gan ennill 2-1. Roedd gan ‘Y De’ un gêm gynghrair ar ôl, ond roedd y teitl wedi ennill, felly ar y nos Fercher naeth ail dîm mynd i Horwich RMI a cholli 4-0, ond roedd y tîm cyntaf wedi cael diwrnod ychwanegol cyn gwynebu Dinas Caerdydd".“Needing a point to pip Bangor City for the league title, South played Bacup Borough away on the Tuesday evening with a full first team winning 2-1. South still had a league game left, but the title was in the bag, so the Wednesday night saw a full reserve team go to Horwich RMI and lose 4-0 but the first team had a day’s rest prior to facing Cardiff City”.
"Os edrychwch ar ein chwaraewyr, roedd gennym ni yn wirioneddol pedwar Jones. Chwaraeodd George, Maurice a Tommy yn y rownd derfynol, ynghyd â James a chwaraeodd yn y rownd gynderfynol yn erbyn Caer. O nhw ddim yn perthyn!".“If you have a look at our players we really did have four Jones’: George, Maurice and Tommy played in the final, plus James who played in the semi-final win over Chester. None were related!”.
"Mae gennym adroddiadau bod ‘Y De’ wedi chwarae'r rownd derfynol gyda deg o ddynion am y deg neu bymtheg munud diwethaf gan nad oedd eilyddion ar gael. Cafodd yr asgellwr George Leadbetter ei anafu a byddai'n treulio'r nos yn Ysbyty Cyffredinol Wrecsam. Nid ydym erioed wedi canfod os adawodd y cae neu sefyll ar yr asgell fel yr ymddengys roedd pethau fel hynny’n digwydd yn yr hen ddyddiau ond yn sicr fe aeth i'r ysbyty ar ôl y chwiban olaf".“We have reports that South played the final with ten men for the last ten or fifteen minutes as there were no subs. Winger George Leadbetter was injured and would spend the night in Wrexham General Hospital. We’ve never ascertained if he left the field or stood on the wing as seemed to have happened in the old days but he certainly went to hospital after the final whistle”.
"Ar ôl y cyflwyniadau dychwelodd y tîm i Garston tua dau'r bore canlynol a chanfod cannoedd o gefnogwyr yn eu cyfarch, rhywbeth na ddylid ei ailadrodd yn ein hanes ni. Roedd y chwaraewyr i gyd yn rhyngbroffesiynol gyda swyddi. Byddai Maurice Jones yn mynd ymlaen i chwarae yn y gynghrair pêl-droed i Swindon. Byddai George Leadbetter yn chwarae i Lerpwl yn ystod y rhyfel ochr yn ochr â Matt Busby cyn dod yn ymgymerwr".“After the presentations the team returned to Garston at about 2:00am the following morning and found hundreds of fans greeting them at the ground, something never to be repeated in our history. The players were all semi-professional with jobs. Maurice Jones would go on to play in the football league for Swindon. George Leadbetter would play for Liverpool in the war years alongside Matt Busby before becoming an undertaker.”
Cafodd uchelgeisiau'r clwb ei dorri gan yr ail ryfel byd, ac er eu bod wedi cystadlu mewn tymhorau arall o gwpan Cymru, gan gyrraedd un rownd gynderfynol a dau rownd yr wyth olaf, na fuasent erioed yn gallu cyfateb i gyflawniadau tîm 1939. Maent hefyd wedi methu â chyflawni statws y gynghrair y bu'r rhai a sefydlodd y clwb wedi gobeithio. The club’s ambitions were curtailed by the second world war, and although they competed in future seasons of the Welsh Cup, reaching one semi-final and two quarter-finals they were never able to match the accomplishments of the 1939 team. They have also been unable to achieve the league status that those who established the club had hoped for.
Nid yw cysylltiadau'r clwb â Chymru yn gorffen gyda chystadlu yng nghwpan Cymru. Llofnododd Tom Brown, a chwaraeodd I Dre Abertawe yn y 1950au ar gyfer De Lerpwl yn ei arddegau. Chwaraeodd Albert Parker, a wnaeth 219 o ymddangosiadau ar gyfer Wrecsam yn yr 1950au, i Dde Lerpwl ar ddiwedd y 1940au. Dechreuodd Joe Hinnigan ei yrfa gyda De Lerpwl mewn gyrfa a fyddai'n ei weld yn chwarae i Wrecsam yn y tymor 1987/88.The club’s links with Wales don’t stop with their participation in the Welsh Cup. Tom Brown, who played for Swansea Town in the 1950s, signed for South Liverpool as a teenager. Albert Parker, who made 219 appearances for Wrexham in the 1950s, played for South Liverpool in the late 1940s. Joe Hinnigan started his career with South Liverpool in a career which would see him playing for Wrexham in the 1987/88 season.
Symudodd ymosodwr dyfodol Iwerddon John Aldridge o Dde Lerpwl i Sir Casnewydd am swm o £3,000 ym 1979. Mae ganddo gysylltiad cryf â'r clwb o hyd ac fe'i gelwir gan ei ffugenw gwreiddiol 'Ossie', nid fel 'Aldo', ffugenw naeth ddod yn hwyrach. Hefyd, naeth Mark Carter a Dave Mather chwarae dros Dde Lerpwl cyn symud i Ddinas Bangor.Future Ireland striker John Aldridge moved from South Liverpool to Newport County for a fee of £3,000 in 1979. He still has a strong association with the club and is known by his original nickname ‘Ossie’ as ‘Aldo’ came later. Bangor City’s Mark Carter and Dave Mather both previously played for South Liverpool.
Mae'r clwb wedi cael ei gadw'n fyw dros y blynyddoedd gan gefnogwyr ffyddiog. Symudodd nhw i'w cartref presennol, The North Field yn y flwyddyn 2000 ac ar hyn o bryd maent yn cystadlu yn isadran Cynghrair Gorllewin Swydd Gaer. Mae’r rheolwr hir-wasanaeth Martin Ryman wedi cyflwyno deg llwyddiant cynghrair a chwpan, ac mae’r tîm hyfforddi o Ken Deakin a Stephen Ward hanes o ddatblygu a gwella chwaraewyr. The club has been kept alive over the years by dedicated supporters. They moved to their current home, The North Field in the year 2000 and currently compete in the West Cheshire League division one. Long-serving manager Martin Ryman has delivered ten league and cup successes, and his well-respected coaching team of Ken Deakin and Stephen Ward have a track record of developing and improving players.
Mae cwpan Cymru yn y dyfodol allan o'r cwestiwn, ond mae cynyddu nifer y timau iau a bod yn rhan annatod o'r gymuned leol yn uchelgeisiau bonheddig i'r clwb, ac wrth gwrs bydd wastad llwyddiant 1939 yn ei hanes.A future Welsh cup is out of the question, but increasing the number of junior teams and being integral to the local community are noble ambitions for this club- and of course the club will always have the success of 1939 etched in their history.

“Os edrychwch ar ein chwaraewyr, roedd gennym ni yn wirioneddol pedwar Jones. Chwaraeodd George, Maurice a Tommy yn y rownd derfynol, ynghyd â James a chwaraeodd yn y rownd gynderfynol yn erbyn Caer. O nhw ddim yn perthyn!”

Amser Ychwanegol De Lerpwl Adroddiad Evening Express


Mis yma (mis Mai) mae Matthew Jones yn cyflwyno pencampwraig Naid Hir Gemau’r Gymanwlad Olivia Breen ar gyfer y colofn Amser Ychwanegol.

For this month’s Extra Time column in May Matthew Jones introduces Commonwealth Games Long Jump champion Olivia Breen.

Amser Ychwanegol Olivia Breen

Doedd dim modd i Olivia Breen wybod, wrth iddi glanio yn Awstralia, y byddai hi'n mynd ymlaen i greu un o'r eiliadau mwyaf eiconig yn ystod y 21ain Gemau'r Gymanwlad. Roedd Olivia eisoes ar y blaen, wrth iddi fynd i'r llwyfan i neud ei hymgais olaf am y naid hir. Wedi iddi gyrraedd y rhedfa, gan wenu o glust i glust, fe wnaeth hi geisio tawelu’r dorf swnllyd. Roedd hyn yn rhannol o achos ei phersonoliaeth bositif yn rhyngweithio â'r lluoedd. Roedd hefyd yn adlewyrchiad o'i phenderfyniad cadarn i gyrraedd y brig, gan ei bod yn cyfaddef taw pan fydd swn uchel, gall hyn aflonyddu ar rythm ei rhedeg, ac felly bydd hefyd yn effeithio ar ei pherfformiad. Yn yr achos hwn, nid oedd ganddi ddim werth boeni amdano.There is no way Olivia Breen could know when she landed in Australia that she’d go on to create one of the most iconic moments of the 21st Commonwealth Games. Olivia was already in gold position when she took to the stage for her final attempt at the long jump. Poised on the runway, with her beaming smile, she cheekily tried to silence the boisterous crowd. This was partly her positive personality interacting with the masses. It was also a reflection of her steely determination to take glory, as she freely admits that when there’s loud clapping it can disturb the rhythm of her run and impact her performance. In this case, she had nothing to worry about.
Pan drawodd hi'r bwrdd, roedd hi'n gwybod ei bod yn ymgais dda, ond drwy dorri ei record ei hun, mae’n dangos bod gennym athletwr sy'n gallu derbyn yr her, a pherfformio o dan bwysau. Roedd ei naid o 4.86m yn 50cm yn fwy nag Erin Cleaver, y ferch o Awstralia naeth orffen yn ail. Mae hynny'n fwy na riwler a hanner, a sai'n meddwl am y rhai bach a wneir ar gyfer casau pensiliau. Byddai llawer o bobl sy’n darllen yr erthygl hon yn cael trafferth neidio troedfedd heb sôn am uwch.When she hit the board she knew it was a good attempt, but to break her own personal best shows that we have here an athlete who can rise to the challenge and perform under pressure. Her 4.86m jump was 50cm more than Australia’s Erin Cleaver in second place. That’s more than a ruler and a half, and I don’t mean those mini rulers made for pencil cases. Plenty of people reading this article would struggle with jumping a ruler and a half let alone the rest of it.
Mae hon yn athletwraig sydd yn gyfforddus gyda'r llwyfan ryngwladol. Ar ôl cymryd aur yn y naid hir, fe aeth i'r trac a chasglu efydd yn y sbrint 100m. I gadw hynny mewn cyd-destun, pe bai Olivia yn wlad, byddai wedi gorffen y twrnamaint yn y 25ain lle. Mae hynny'n uwch na Bangladesh, Sri Lanka neu Camerŵn sydd yn cynnwys poblogaeth o dros 200 miliwn gyda’I gilydd.This is an athlete at ease with the international stage. After taking long jump gold she took to the track and collected bronze in the 100m sprint. To put that in context, if Olivia was a country she’d have finished the tournament in 25th spot. That’s higher than Bangladesh, Sri Lanka or Cameroon who collectively have a population of over 200 million.
Dilynodd ei ei mabolgampau athleteg, trwy neud perfformiadau sicr o flaen y camerâu teledu. Cafodd ei hagwedd positif cyson ei ddarlledu i gartrefi’r gwylwyr, gan ennill iddi sgoriau o gefnogwyr newydd.She followed up her athletic acts with assured performances in front of the television cameras. Her constant positive disposition radiated into viewers homes, winning over scores of new fans.
Nid oes llawer o sicrwydd mewn chwaraeon. Byddai Celtic yn ennill Uwch Gynghrair yr Alban yn un o'r fath bethau. Bydde tîm rygbi’r gyngrair Awstralia yn curo pwy byddag mae nhw'n chwarae yn ei erbyn nesa yn siŵr o fod yn un arall. Os ydych chi eisiau am ceisio ennill punt neu ddau yn eich bookies lleol, yna mae'n sicr y bydd Olivia yn cael ei henwebu ar gyfer rhestr fer Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn BBC Cymru. There’s not that many certainties in sport: Celtic winning the Scottish Premier League would be one; the Australia rugby league side beating whoever they play next is probably another. If you are looking for a flutter at your local bookies, then Olivia being nominated for BBC Wales Sports Personality of the Year must surely be on that short list of nailed on outcomes.
Ennillodd hi Athletwr Benywaidd y Flwyddyn, Chwaraeon Anabledd Cymru yn 2017. Yn dilyn ei pherfformiadau ar yr Arfordir Aur, mae'n sicr y bydd lot mwy o clod yn mynd tuag at y gyn-fyfyrwraig o Prifysgol Loughborough.She was recently named 2017 Disability Sport Wales Female Athlete of the Year. Following her performances on the Gold Coast, there’s surely a bucket load more accolades heading towards this former Loughborough University student.
Yn 21 oed, mae Olivia yn athletwr rhyngwladol sy'n hynod o brofiadol. Hi oedd yr aelod ail ieuengaf o dîm Paralympaidd Prydain yng Ngemau Llundain 2012. Yn 16 flwydd oed ac un mis, roedd hi'n 9 mis yn iau nag roedd Gareth Bale pan wnaeth chwarae ei gêm cyntaf I Gymru yn erbyn Trinidad a Tobago mewn crys melyn a gwyrdd a oedd yn lot rhy fawr i'w gorff. Ar y pryd, roedd hi hefyd yn 3 blynedd 8 mis yn iau na Gareth Edwards pan wnaeth y cyntaf o 53 ymddangosiad olynol mewn crys Cymreig.At 21, Olivia is an incredibly experienced international athlete. She was the second youngest member of the Great Britain Paralympic team at the 2012 London Games. At 16 years and one month she was 9 months younger than what Gareth Bale was when he made his senior international debut against Trinidad and Tobago in a baggy yellow and green away kit that was way too big for his skinny body. At the time, she was also 3 years and 8 months younger than Gareth Edwards when he made the first of 53 consecutive appearances in a Welsh jersey.
Mae Olivia wedi casglu nifer o fedalau ym Mhencampwriaethau'r Byd a Phencampwriaethau Ewrop. Mae hefyd wedi profi cyfnodau anodd yn ystod y Rio Paralympics lle mae’n cyfaddef bod pethau heb llwyddo ar ei rhan hi.Olivia has collected numerous World and European Championships medals. She has also experienced lows such as the Rio Paralympics that she freely admits didn’t work out for her.
Roedd y profiad yn Awstralia yn wych i Olivia. Roedd yr awyrgylch gwych yng ngwersyll Cymru yn arwain at amseroedd hyfryd gyda chyd-athletwyr fel y taflwr morthwyl Carys Perry a’r rhedwr Rhys Jones. Cafodd hyd yn oed y cyfle i dreulio tair awr yn y seremoni agoriadol, yn wisgo crys Hawaiaidd ofnadwy a fyddai'n fwy priodol mewn pennod o Magnum PI fel y rhai sy wastad 'n cael eu hailddarlledu ar y teledu.The whole Australian experience was fantastic for Olivia. There was a great atmosphere in the Welsh camp, resulting in hilarious times with fellow athletes such as hammer thrower Carys Perry and sprinter Rhys Jones. She even got a pass to spend three hours at the opening ceremony, wearing a questionable Hawaiian shirt that would be more appropriate in a repeat episode of Magnum PI.
Gemau'r Arfordir Aur oedd y rhai mwyaf llwyddiannus yn hanes Cymru. Roedd y deg medal aur yn gyfartal â'r llwyddiant yng ngemau Auckland, tra mae'r llwyddiant y tro hwn o 36 o fedalau yn gyfartal â’r gystadleuaeth ddiwethaf yn Glasgow. Roedd y gemau'n gadael i lu o athletwyr talentog Cymru gystadlu ar lwyfan y byd . Daeth Olivia yn ôl gyda ffrindiau newydd, profiadau gwych ond hefyd llwyfan fydd yn ei gwthio hi tuag at Tokyo 2020, ac ar ôl hynny, cyfle arall i lwyddo ymhellach mewn crys Cymreig yn 2022 ... a dim ond 25 oed fydd hi!The Gold Coast Games were the most successful in Wales’ history. The ten gold medals were equal to the achievement at the Auckland games of 1990, while the overall haul of 36 medals equalled Glasgow last time around. The games propelled a host of talented Welsh athletes on to the World stage. Olivia came back with new friends, fantastic experiences but also a platform to push her towards Tokyo 2020, and then another opportunity for further success in a Welsh jersey in 2022…and she’ll still only be 25!

Gemau’r Arfordir Aur oedd y rhai mwyaf llwyddiannus yn hanes Cymru.


Leinster 38 Scarlets 16: Gorchfygedig ond balch / Defeated but proud

Aeth Matthew Jones, sydd wedi ysgrifennu The Wales Quiz Book, i weld ei dîm rygbi Scarlets yn erbyn Leinster yn Nulyn- y gêm gynderfynol yng Nghwpan Ewrop. Yma, mae’n rhannu ei daith gyda ni. Dyma’r gyntaf mewn cyfres o golofnau chwaraeon rheolaidd gan Matthew…

Matthew Jones, who has written The Wales Quiz Book, went to see the Scarlets rugby team against Leinster in Dublin- the semi-final of the Champions Cup. Here, he shares his trip with us. This will be the start of a regular sports column from Matthew…

Roedd y teitlau diog o ‘Scarlets Hammered’ yn y papurau dydd Sul heb gymryd grŵp o athrylithwyr i ysgrifennu. Oedd hyd yn oed bachgen Gwyddelig wyth mlwydd oed wedi gweud yr un peth yw dad wrth adael Stadiwm yr Aviva o’n flaen i. Roedd y gêm ei hun yn wythdeg munud o sylweddoli fod e ddim mynd i fod yn bedwaredd tro yn lwcus i’r bois o ochr orau pont Llwchwr. Naeth hwnna helpu ar y chwiban olaf.The lazy headlines of ‘Scarlets Hammered’ adorning the Sunday papers didn’t take a bunch of geniuses to write. In fact, an eight-year-old Irish lad said exactly the same to his dad as he was exiting the Aviva stadium in front of me. The game was eighty minutes of inevitable realisation that it wasn’t going to be a fourth time lucky for the boys from the better side of the Lougher bridge. This cushioned the blow of the final whistle.
Cyn y gêm roedd y tafarnau yn llawn cochion o’r Gorllewin gyda chefnogwyr wedi aberthu eu peints o Felinfoel er mwyn penwythnos ar y Guinness. Dim ond pan o'ch chi’n cerdded mewn i’r stadiwm o'ch chi’n sylweddoli pa mor niferus oedd y Gwyddelod. Bydden i’n tybio oedd e’n 10-1 i’r cefnogwyr o Ddulyn ond yn fy achos i o'n ni wedi rhywffordd prynu tocyn yng nghanol cefnogwyr Leinster felly oedd e’n 5,000-2. Roedd yr ysmaldod yn gyfeillgar er bach yn bryfoclyd erbyn y diwedd ond oedd e’n deg gorfod ei gymryd.Before the match the pubs were full of West Wales red with fans having sacrificed their pints of Felinfoel for a weekend on the Guinness. It was only when you walked into the stadium that you realised how outnumbered the Welsh were. I’m guessing it was 10-1 in the Dublin side’s favour, but in my case I’d somehow managed to buy tickets deep in Leinster’s die-hard end so it was 5,000-2. The banter was friendly if a touch provocative by the end but I guess you have to take that one on the chin.
Roedd y tîm yn edrych yn flinedig, y garfan wedi ei hymestyn, ond oedd ddim ymdreiglo mewn hunandosturi gan gefnogwyr y Scarlets. Yn lle hynny wnaethon nhw droi at gael noswaith arbennig gyda’u gwahoddwyr Gwyddelig.The team looked tired, the squad stretched, but there was no wallowing in self-pity for the Turk army. Instead, the fans took to having a great evening with their Irish hosts.
Roedd yn noswaith o adlewyrchu ar y gamp fawr o fod ymhlith y pedwar tîm olaf ym mhrif gystadleuaeth rygbi Ewrop. Oedd ddim lot o'r chwerwder sydd wedi bod yn farc ar rhai o’r gemau mawr yn y gorffennol lle mae’r pobol o’r gorllewin wedi teimlo bod nhw wedi colli mewn ffordd annheg neu anlwcus (Gwna i byth anghofio y daith 'nôl ar y bws o Nottingham yn 2002- fi’n tybio nad yw David McHugh wedi bod ar ei wyliau ym Mhorth Tywyn ers hynny!).It was a night for reflection on the great achievement of reaching the final four of Europe’s premier rugby competition. There was little bitterness which has tarnished big games in the past where the west Walians have felt robbed or at least extremely unlucky (I will never forget that bus journey back from Nottingham in 2002- I’m guessing David McHugh has never been to Burry Port on holiday since!).
Dyma oedd tîm gwych Leinster yn curo tîm oedd yn methu bwrw y safonau ma nhw wedi bod yn cyrraedd yn ddiweddar. Mae cyllideb yn effeithio perfformiadau ac mae edrych ar balans banc y ddau dîm yn dangos yr angerdd a llawnfryd mae chwaraewyr y Scarlets wedi'u codi dros y cwpl o flynyddoedd diwethaf. Mae’r gallu i ddefnyddio neu yn fwy pwysig dim defnyddio y llyfr siec yn adlewyrchu pa mor dda yw tîm hyfforddi y Scarlets, gyda Wayne Pivac a Stephen Jones yn edrych fel y pâr gorau o hyfforddwyr yn y byd rygbi.This was a fantastic Leinster side having defeated a Scarlets team that were unable to hit recent standards. Budgets effect performance. Looking at both sides bank balances highlights the passion and determination the Scarlets players have put in over the last couple of years. The ability to use or more appropriately not use the cheque book also highlights that the Scarlets coaching team are exceptional with Wayne Pivac and Stephen Jones in particular looking like the best pair of coaches in world rugby.
'Sai'r Scarlets heb golli ond un o’u tri-chwarteri wedi'u hanafu, bydde Rhys Patchell wedi gallu chwarae fel maswr ac efallai bydde’r sgôr wedi bod yn wahanol er bydde’r canlyniad siŵr y fod wedi bod yr un peth.If the Scarlets hadn’t lost just one of their injured three-quarters, enabling Rhys Patchell to play outside-half then the score may well have been different even if the result may still have been the same.
Erbyn Un ar ddeg o’r gloch yn yr hwyr roedd y tafarnau’n swnllyd gyda Calon Lân, Rwy’n Dy Garu Di a Bing Bong (fersiwn traddodaiadol dim un y Super Furry Animals) mewn jukebox clasur Gorllewinol.By eleven o’clock at night the pubs were still bouncing with renditions of Calon Lân, Rwy’n Dy Garu Di and Bing Bong (folk not Furries) in a classic Turk jukebox.
Ysgrifennodd Max Boyce 9-3 o ganlyniad i ennill Llanelli yn erbyn Seland Newydd yn 1972. Doedd y gêm yma ddim yn deilwng o acolâd fel hyn ond mae perfformiadau wrol y grŵp yma o chwaraewyr dros y ddwy flynedd ddiwethaf yn ddeilwng heb os nac oni bai. Os bydden i’n gallu chwarae mwy nag ‘G’ ac ‘A’ ar y gitâr, neu o leiaf chwarae'r ddau nodyn heb fwlch i adael i fi ail drefnu fy mysedd wedyn bydden i’n bendant yn ceisio cyfansoddi cân yn arddull Dafydd Iwan i gofio grŵp o bobl sydd mor ymroddgar.Max Boyce wrote 9-3 as a result of Llanelli’s victory over New Zealand in 1972. This game in itself didn’t deserve such an accolade but the performances of this gutsy group of players over the last two years does. If I could play more than a ‘G’ and an ‘A’ on the guitar, or even just play those two notes but without a gap to re-arrange my fingers then I’d certainly try to put a Dafydd Iwan-style tune together to immortalise such a committed bunch of people.

Dyn ni i gyd, dwi’n meddwl, yn dal yn llawn balchder. We are all, I believe, still very proud.


 AmserYchwanegol

Matthew Jones is originally from Carmarthen but has lived in Cardiff for the last twenty years. He is a regular contributor on television and radio. His books are all available from ylolfa.com.

Mae Matthew Jones yn enedigol o Gaerfyrddin ac wedi byw yng Nghaerdydd am yr ugain mlynedd diwethaf. Mae e’n gyfrannwr rheolaidd ar deledu a radio. Fedrwch archebu ei lyfrau ar ylolfa.com.

Wales Quiz BookThe Lions Rugby Quiz BookThe Rugby Union Quiz Book
Welsh Rugby Quiz BookWelsh Sports QuizSix Nations Rugby Quiz Book

Erthygl unigryw gan Matthew Jones:
Os y llyfr rydych chi’n edrych amdano sy ddim ar gael, ysgrifennwch ef eich hunan / If the book you’re looking for isn’t out there, write it yourself:
Matthew Jones Wales Quiz Book