The days, we often hear about mental health and mental illness. But what do we mean when talking about mental health and emotional wellbeing? Here is an article from meddwl.org that explains more:

Erbyn heddiw, clywn yn aml am iechyd meddwl a salwch meddwl. Ond beth ydyn ni’n ei olygu wrth sôn am iechyd meddwl a lles emosiynol?

Yn aml, ceir lot o ddryswch o amgylch y term iechyd meddwl; bydd sawl un yn meddwl yn syth am broblemau iechyd meddwl neu salwch meddwl- ond rhan yn unig yw’r rhain…

Mae gan bawb ‘iechyd meddwl’; mae gan bob un ohonom gorff ac ymennydd, ac felly mae gennym i gyd iechyd corfforol ac iechyd meddwl.

Gallwn feddwl am iechyd meddwl yn nhermau:
• Y ffordd a deimlwn am ein hunain a’r pobl o’n cwmpas
• Ein gallu i wneud a chadw ffrindiau a pherthnasau
• Ein gallu i ddysgu gan eraill
• Ein gallu i ddatblygu’n seicolegol ac yn emosiynol.

Mae’n rywbeth sy’n newid ar adegau gwahanol o’n bywydau a bydd rhai pobl yn meddwl amdano fel ‘iechyd emosiynol’ neu ‘lles’, ond yr un peth ydyn nhw’n y bôn. Gall effeithio ar y ffordd fydden ni’n meddwl, yn teimlo ac yn ymddwyn a dylanwadu ar y ffordd fydden ni’n delio â straen, yn uniaethu ag eraill ac yn gwneud penderfyniadau.

Mae bod yn feddyliol iach hefyd yn ymwneud â’r cryfder i oresgyn yr anawsterau a’r heriau a fydd yn ein wynebu ni i gyd ar adegau’n ystod ein bywydau- i fod â hyder ac hunanbarch ac i allu credu’n ein hunain.

Beth allwch chi wneud i edrych ar ôl eich iechyd meddwl?
Wedi dweud bod gennym oll iechyd meddwl, mae hefyd yn hynod bwysig deall pan y gallech fod angen rhywfath o gymorth neu gefnogaeth â’r ffordd ydych chi’n teimlo- neu i wybod pan y byddech efallai’n profi problem fwy difrifol.

Enghreifftiau o iechyd meddwl positif yw emosiynau fel cyffro ac hapusrwydd, ond mae hefyd yn eithaf arferol i deimlo’n boenus, yn bryderus neu’n ddigalon (enghreifftiau o iechyd meddwl negyddol) pan nad yw pethau’n mynd fel yr oeddech wedi’i obeithio – gall bawb wynebu pwysau’n eu bywydau ar adegau penodol. Mae’n bwysig cydnabod bod ein teimladau’n newid ar wahanol adegau a’i fod yn rywbeth rydyn ni gyd yn ei brofi a’i rannu, er y gall fod yn brofiad ansefydlog iawn pan mae’n digwydd.

Fodd bynnag, os yw rhywun yn profi poenau, pryderon a theimladau anodd sy’n amharu ar eu bywydau bob dydd a bod y teimladau hyn yn dod yn rai parhaus, sy’n parhau am rhai wythnosau neu fwy, mae’n bosibl y gallent fod yn byw â salwch neu anhwylder iechyd meddwl a’u bod angen cyngor a chymorth.

Mae’r math yma o brofiadau hefyd yn naturiol ac mae’r rhan fwyaf o bobl yn gallu gwella neu ymdopi gyda chymorth briodol. Ceir nifer o wahanol fathau o salwch meddwl a bydd rhai yn fwy cyfarwydd i’r boblogaeth yn gyffredinol nag eraill, megis gorbryder, iselder ac anhwylderau bwyta. Achosir salwch meddwl gan ystod o wahanol ffactorau; does neb ar fai mwy na phan ddaliwn ni frech yr ieir!

Gall fod yn anodd iawn meddwl eich bod chi, aelod o’ch teulu neu ffrind yn profi problemau iechyd meddwl, ond mae’n hynod bwysig i geisio peidio â’i gadw i chi’ch hun; bydd rhannu yn helpu. Deallwn y gall y syniad o drafod eich iechyd meddwl eich dychryn, ond mae’n rhan naturiol ohonom a bydd siarad ag eraill yn aml yn gwneud i ni sylwi nad yw’n profiadau ni’n anarferol ac nad ydym ar ein pen ein hunain.

Sut ga i wybod mwy?
Porwch’r wefan meddwl.org am ragor o wybodaeth ar iechyd meddwl a’i effaith ar fywydau, gwahanol gyflyrau a phrofiadau unigolion eraill.

Gallwch hefyd gysylltu gyda Mind er mwyn cael gafael ar daflenni gwybodaeth drwy ymweld â’u gwefan. Ni ellir gwarantu bod yr holl daflenni hyn ar gael yn Gymraeg.

Mae gan bawb ‘iechyd meddwl’; mae gan bob un ohonom gorff ac ymennydd, ac felly mae gennym i gyd iechyd corfforol ac iechyd meddwl.

Fersiwn Dwyieithog / Bilingual version

post@meddwl.org  ~  Facebook  ~  Twitter  ~  Instagram

Manon Elin  ~  Hedd Gwynfor  ~  Sophie Ann

Mae’r erthygl hon yn cynnwys testun o’r dudalen Beth yw iechyd meddwl? ar wefan , sef gwefan at y diben o ddarparu gwybodaeth a chefnogaeth am iechyd meddwl yn y Gymraeg. Mae gan y dudalen penodol hwnnw drwydded agored CC BY-SA 4.0; gweler testun y drwydded am delerau ail-ddefnyddio’r gwaith.

This article contains text from the page What is mental health? on , a website for the purpose of providing information and support for mental health in Welsh. This specific page has an open license CC BY-SA 4.0; see the license text about terms of re-use of work.

Like every industry, translation has its own jargon and processes – it can be hard for the uninitiated to know where to start. Here the professional translator Jemma Pullen outlines 10 helpful questions and answers…

Mae rhaid i broffesiynol â chymwysterau sy wedi cael ei hyfforddi yn y ddisgyblaeth hon wneud y cyfieithu. Nid yw’n dasg y gall unrhyw un ei chyflawni.

languagejem.com

Gallwch ddilyn Language JEM: / You can follow Language JEM:

Twitter     Facebook     Instagram

]]> https://parallel.cymru/gareth-thomas-iolo-morganwg-eisteddfod-genedlaethol/ Sun, 27 May 2018 08:07:23 +0000 https://parallel.cymru/?p=8722

Nid Iolo Morganwg a gychwynnodd yr Eisteddfod Genedlaethol- mae gan honno wreiddiau cynharach o lawer yn ymrysonau'r beirdd a drefnid mewn cestyll mawr neu neuaddau ysblennydd lle roedd y beirdd yn cystadlu i ysgrifennu cerddi canmoliaethus er clod i ba arglwydd bynnag fyddai'n darparu’r wledd a’r llety. Ond beth yw tarddiad yr Eisteddfod a pha rôl y gwnaeth Iolo ei chwarae? Yma mae Gareth Thomas, awdur y nofel ffuglen hanesyddol Myfi, Iolo, yn esbonio mwy...

Iolo Morganwg did not start the National Eisteddfod- that has much earlier origins in bardic competitions organised in great castles or halls where poets competed to write flattering verses in praise of whichever Lord was providing the feast and lodging. But what are the origins of the Eisteddfod and what role did Iolo play? Here Gareth Thomas, author of the historical fiction novel I, Iolo, explains more...

Ni ddechreuodd Iolo Morganwg yr Eisteddfod Genedlaethol. Cafodd hwnnw wreiddiau cynharach a llawer ohonynt mewn ymryson y beirdd a drefnid mewn cestyll mawr neu neuaddau ysblennydd lle roedd y beirdd yn cystadlu i ysgrifennu barddoniaeth a cherddi sebonllyd o glod i bwy bynnag arglwydd oedd yn darparu’r wledd a’r lletygarwch. Mae’n debyg y cafodd yr Eisteddfod gyntaf ei chynnal gan yr Arglwydd Rhys yng Nghastell Aberteifi, Nadolig 1176. Prin yw cofnodion ynglyn â’r oesoedd canol ond cynhaliwyd Eisteddfod fawr yng Nghaerfyrddin ym 1450. Roedd hwn ac eraill yn annhebyg i’r Eisteddfodau modern oherwydd absenoldeb cynulleidfa gyhoeddus. Y barnwr oedd y cwsmer, sef yr arglwydd oedd yno i’w canmol gan y beirdd.	Iolo Morganwg did not start the National Eisteddfod. That has much earlier origins in bardic competitions organised in great castles or splendid halls where poets competed to write flattering verses and songs in praise of whichever Lord was providing the feast and lodging. The first major Eisteddfod is thought to have been arranged by the Lord Rhys in Cardigan Castle at Christmas 1176. Few records survive from the middle ages but we know there was also a large Eisteddfod in Carmarthen in 1450. This and others were unlike modern Eisteddfods in that there was no public audience. The judge was the client, that is, the Lord the bards were there to please.
Yng Nghrwys, Sir Fflint ym 1568 cynhaliwyd math newydd o Eisteddfod am bwrpas penodol. Er bu cystadlaethau a gwobrau o gadair fach arian i’r bardd buddugol a thelyn arian i’r cerddor gorau, roedd nod ychwanegol. Dan awdurdod Elizabeth I safwyd Comisiwn Brenhinol i arholi bob bardd a oedd wedi cyflwyno ei hun fel ymgeisydd. Arwyddwyd trwyddedau i’r rhai oedd wedi llwyddo i brofi eu dilysrwydd fel beirdd o safon ddigonol i weithredu fel beirdd proffesiynol. Roedd y rhai oedd yn teithio’r wlad heb drwydded dilys yn cael eu categoreiddio fel cardotiaid a gallent gael eu troi ymaith neu ar y gwaethaf, eu carcharu neu waeth.	At Caerwys, Flintshire in 1568 a new style of Eisteddfod was arranged with a very particular purpose. Although there were competitions and the award of a silver chair to the winning bard and a silver harp to the best harpist, there was an additional purpose. A Royal Commission with the authority of Elizabeth I examined all poets who presented themselves as candidates and issued licences to those who had succeeded in establishing their claim to be of a high enough standard to practise as professional bards. Those travelling the land without a valid license were classified as beggars and could be turned away or, in the worst case, imprisoned or worse.
Parhaodd yr Eisteddfod yn y 18fed canrif fel traddodiad lleol yn hytrach na thraddodiad ranbarthol neu genedlaethol. Cafodd yr Eisteddfod ddiwygiad poblogaidd ar ddiwedd y ganrif gyda chyfres o Eisteddfodau mawr yng Ngogledd Cymru. Noddwyd y rheini gan ddynion busnes llwyddiannus y Cymry Llundain a Chymdeithas Y Gwyneddigion. Darparwyd gwobrau, medalau a lluniaeth digon deniadol i ddenu beirdd a thelynorion o bell. Am sbel cynhaliwyd Eisteddfod y Gwyneddigion yn flynyddol gan ddechrau yng Nghorwen ym 1789, ac wedyn i Lanelwy, Llanrwst a Dinbych. Er diwedd haelioni’r Gymry Llundain, roedd dadeni wedi ei thanio ym marddoniaeth a cherddoriaeth Cymraeg. Dechreuodd llu o Eisteddfodau rhanbarthol sylweddol faint ledled Cymru, yn ddibynol ran amlaf ar nawdd ariannol y boneddigion lleol.	During the 18th century the Eisteddfod continued as a local rather than regional or national tradition. The Eisteddfod began a popular revival at the end of the century when a series of large Eisteddfods were held in north Wales. These were sponsored by successful London Welsh businessmen and their society, Y Gwyneddigion. Prizes, medals and catering were provided, attractive enough to draw bards and harpists from a wide area. For a time the Gwyneddigion Eisteddfod became an annual event starting in Corwen in 1789 and travelling to Llanelwy, Llanrwst and Denbigh. Although the London Welsh generosity eventually ran out, a renaissance had been sparked in Welsh poetry and music. A great many regional Eisteddfods of size and significance were staged throughout Wales, often relying on the financial support of the local gentry.
Tyfodd yr Eisteddfod a ddaeth yn wir boblogaidd, ond parhaodd yn ddim mwy na ymryson y beirdd a chystadlaethau i gerddorion. Nid tan 1819 yng Ngwesty’r Ivy Bush, Caerfyrddin, fe unodd Yr Eisteddfod â’r Orsedd a dechreuodd y draddodiad o seremonïau barddol sydd bellach yn ganolog i fywyd yr Eisteddfod Genedlaethol.	The Eisteddfod grew in popularity but remained nothing more than a bardic and musical competition. It was not until 1819 at the Ivy Bush Hotel, Carmarthen, that the Eisteddfod became united with the Gorsedd and there began the tradition of bardic ceremonies which are now central to the life of the National Eisteddfod.
Er yr ydym nawr yn meddwl fod yr Eisteddfod a Gorsedd y Beirdd fel undod annatod, dechreuwyd yr Orsedd gan Iolo Morganwg fel sefydliad annibynnol. Cymhleth ond diddorol tu hwnt yw astudio ei gymhelliant am wneud a’r trywydd a arweiniwyd at ei greadigaeth ddychmygol. Disgrifiodd yr Orsedd gan Y Parchedig John Walters, tiwtor Iolo ar y pryd, fel ‘a made dish’ gyda amrywiaeth o gynhwysion.	Although now we tend to think of the Eisteddfod and the Gorsedd of Bards as inseparably linked, Iolo Morganwg founded the Gorsedd as an independent institution. His motivations for doing so and the processes that led to his ‘imaginative creation’ are complex but extremely interesting. It was, as his mentor Rev John Walters remarked at the time, ‘a made dish’ with a variety of ingredients.
Heb drefn arbennig daeth chwant i adeiladu ar ei ymchwil ddilys i greu hanes rhamantaidd a delfrydol i Gymru o’r amserau cynharach. Canolog i weledigaeth Orseddol Iolo oedd pwrpas moesol o’r radd uchaf, a ffyddlondeb i air y Bod Mawr. Ceidwadwyr doethineb etifeddol oedd Beirdd yr Orsedd i fod. Nod Iolo hefyd oedd adfywio’r syniad o undeb y beirdd a oedd a’r cyfrifoldeb am gadw neu adolygu rheolau barddas, ac, yn null Eisteddfod Caerwys 1568, penderfynu, thrwy arholi, pwy oedd yn deilwng o’r teitl Pencerdd neu Brifardd.	In no particular order came his desire to build on his genuine research to create a romantic idealised history of Wales reaching back to earliest times. Central to Iolo’s concept of the Gorsedd was high moral purpose and adherence to the word of God. The Bards were to be keepers of inherited wisdom. Iolo’s aim was also to revive the idea of a ‘Guild of Bards’, who were to maintain and review the rules of poetry and, in the manner of the Caerwys Eisteddfod of 1568, decide through examination who was worthy of the title Pencerdd (Chief Poet) or Prifardd (Chief Bard).
Y cynhwysyn cryfach oedd cred angerddol wleidyddol Iolo. Yn ystod ei amser yn Llundain yn y 1790au cwrddodd â ffigurau pwysig yr oleuedigaeth: Tom Paine, Joseph Johnson, Samuel Coleridge a llawer mwy. Yn sgîl y chwyldro Ffrengig roedd Llundain yn grochan o syniadau newydd ac athroniaeth radicalaidd. Roedd Iolo yn ymdrybaeddu yn ‘the unparalleled eventfulness of this age.’ Ysgrifennodd bamffledi wrth-frenhinol gyda’r bwriad o danseilio Siôr III a llywodraeth ormesol William Pitt. Gêm beryglus oedd hon a chafodd nifer eu carcharu neu drawsgludo i Botany Bay am weithgareddau llai terfysglyd ond fe roedd eu gweithgareddau wedi cynhyrfu llywodraeth paranoid. Arestiwyd Iolo ei hun a chafodd ei arholi gan bwyllgor y Cyfrin Gyngor o dan lywyddiaeth y Prif Weinidog.	The most potent ingredient was Iolo’s passionate political belief. His time spent in London in the 1790 brought him into direct contact with major figures of the Enlightenment: Tom Paine, Joseph Johnson, Samuel Coleridge and many others. In the aftermath of the French Revolution, London was a cauldron of ideas and radical thought. Iolo revelled in ‘the unparalleled eventfulness of this age.’ He wrote anti-royalist pamphlets aimed at undermining George III and the anti-libertarian government of William Pitt. This was a dangerous game and a number of people found themselves imprisoned or transported to Tasmania for acts less rebellious than his but still judged provocative by a paranoid government. Iolo himself was arrested and questioned by a committee of the Privy Council chaired by the Prime Minister.
Pitt the Younger
Mae’n arwyddocaol mae ar Fryn Y Briallu, Llundain ym 1792 cafodd yr Orsedd gyntaf ei chynnal yng nghanol y corwynt gwleidyddol. Dathlodd Iolo werthoedd y Chwyldro Ffrengig : cydraddoldeb, brawdoliaeth ryngwladol, hawliau dynol, gweriniaeth, gwrth-gaethwasiaeth a heddychiaeth. Gweithredodd Iolo yn gyhoeddus ond dan glog defodau derwyddol a barddoniaeth mesur caeth oedd yn ddigon i ddrysu’r ysbiwyr, o leiaf am sbel. Yn y pen draw sylweddolodd yr awdurdodau wir agenda Iolo a gwaharddwyd defodau’r Orsedd tan ddiwedd y rhyfel yn erbyn Ffrainc.	It is significant that Iolo’s first Gorsedd ceremony was held in English on Primrose Hill, London in 1792 in the centre of that political whirlwind. He celebrated the values of the French Revolution: equality, international brotherhood, human rights, republicanism, abolition of slavery and the cause of peace. He did this publicly but under the cloak of druidic ritual and strict meter verse, which was enough to confuse Pitt’s spies and informers, at least for a time. The authorities eventually recognised Iolo’s true agenda and the rituals of the Gorsedd were banned until the end of the war with France.
Roedd sawl gwahaniaeth i’r seremoni a welir heddiw. Llawer symlach oedd yr hen seremoni heb y mentyll coeth. Ni ymddangosodd y rheini am ganrif i ddod. Doedd dim meini hirion ond cylch o gerrig mân. Doedd dim Dawns y Flodau na’r Faner Gorymdaith. Nawr, fe gewch fynediad i’r Orsedd trwy enwebiad, ond roedd Gorsedd Iolo yn agor i unrhyw un oedd yn fodlon datgan ei foddlonrwydd i’w gwerthoedd. Roedd tri gradd o dderwyddon fel heddiw, ac fe oedd arholiad yn angenrheidiol i gyrraedd y graddau glas a gwyn. Gwyn oedd lliw y beirdd cymwysedig. Yn y r Orsedd gyntaf ym 1792 gallai hyd yn oed plentyn gael ei urddo i’r radd werdd; y dysgwyr neu Ovates. Fel heddiw roedd gan Y Cleddyf Mawr ran bwysig yn y ddefod. Cafodd ei weinio i ddangos swyddogaeth yr Orsedd i sefyll yn erbyn trais brenhinoedd a thywysogion.	There were several differences from the ceremony you see today. The old ceremony was much simpler, with no flowing robes. These did not appear until nearly a century later. There were no standing stones, only a circle of pebbles. There was no flower dance or processional banner. Admission to the Gorsedd is now by nomination, but Iolo’s Gorsedd was open to any willing to embrace its ideals. There were three orders of bards as today, but examination was only required for the blue and white orders with the white representing the guild of Bards itself. At that first Gorsedd in 1792 even a child could be and was admitted to the green order of Learners or Ovates. As today, the Great Sword was a vital part of the ceremony, sheathed to represent the role of the Gorsedd in standing against the violence of Kings and Princes.
Nid yw elfennau hanfodol y seremoni heb newid llawer ond mae’n gwestiwn agored os yw’r gynulleidfa yn y Pafiliwn heddiw yn sylweddoli pan maen nhw’n ymateb dair gwaith Heddwch i gwestiwn yr Archdderwydd A Oes Heddwch? maen nhw’n cymryd rhan mewn dathliad brawdoliaeth ryngwladol a heddychiaeth. Llwyddodd Iolo i osod dathliad o athroniaeth radicalaidd at galon ein cenedl.	The essential elements of the ceremony have not changed although it is uncertain if the audience in the Eisteddfod pavilion today realise that when they thrice reply Heddwch to the Archdruid’s question, A Oes Heddwch? they are taking part in a celebration of pacifism and international brotherhood. Iolo succeeded in placing this celebration of radical thought at the heart of the Welsh nation.
Wedi unoliaeth yr Eisteddfod â’r Orsedd ym 1819 roedd dylanwad cryf ychwanegol gan y corff newydd. Yn wahanol i’r Eisteddfod roedd athroniaeth yr Orsedd yn cofleidio pob agwedd o wybodaeth: celf, diwinyddiaeth, hynafiaeth, gwyddoniaeth, gwyddor naturiol, amaethyddiaeth, yn ogystal â llenyddiaeth a cherddoriaeth. O ganlyniad daeth yr Eisteddfod flynyddol yn sefydliad cenedlaethol cyntaf Cymru. Yng Nghysgod y Cryman gan Islwyn Ffowc Ellis mae’r prif gymeriad Harry Vaughan yn disgrifio’r Eisteddfod fel ‘y Brifddinas Cymru’. Roedd y cynulliad wythnosol o weinidogion, athrawon, gwleidyddion a ffermwyr o bob parth o Gymry wedi dod yn ferw deallusol blynyddol ble oedd trafodaeth syniadau newydd a mentrau newydd yn cael eu lansio. Ar sail y sefydliad cenedlaethol cyntaf adeiladwyd eraill; Y Llyfrgell Genedlaethol, y Prifysgolion and llawer llawer mwy i hyrwyddo sefydliadau diwylliannol, mudiadau radicalaidd, a’r drefn lywodraethol yng Nghymru.	The uniting of the Eisteddfod with the Gorsedd in 1819 gave the combined body powerful additional influence. Unlike the Eisteddfod, the philosophy of the Gorsedd embraced all aspects of knowledge; art, theology, antiquarianism, science, natural history, agriculture as well as literature and music. This made the annual Eisteddfod the first genuine national institution of Wales. In Cysgod y Cryman written in the 1940s, Islwyn Ffowc Ellis has his hero Harry Vaughan describe the Eisteddfod as ‘the Capital City of Wales’. This weeklong gathering of ministers, teachers, politicians and farmers from all parts of the Country became an annual intellectual fermentation where ideas were debated and new initiatives launched. This first national institution formed the foundation on which many others were built; the National Library, the Universities and many others concerned with the cultural institutions, radical movements and the governance of Wales.
Wrth gwrs, ar ddechrau’r 20fed ganrif pan gafodd diffyg tystiolaeth ffeithiol (dw i’n gwrthod y gair ffugiadau) cafodd creadigaethau rhamantaidd Iolo eu dadorchuddio ac fe roedd mawr ddicter - yn enwedig ymysg yr academyddion a fu’n darlithio ar sail y cred bod papurau Iolo yn wir hanesyddol. Taranodd y dylanwadol Syr John Morris-Jones yn erbyn seremonïau’r Orsedd. ‘Wrth gynnal arddangosfa fwy neu lai digrif - nid yw’r beirdd ond yn eu hiselhau eu hunain. Rhodder y gorau i’r chware ffôl hwn, a’r ymffrostio mawr a’r bloeddio.’	Of course, when Iolo’s flights of romantic fancy were revealed in the early years of the 20th century as lacking factual foundation (I reject the term forgeries) there was great anger - particularly amongst the academics who had been delivering learned lectures based on the assumption that Iolo’s writings were historically true. The influential Sir John Morris-Jones raged against the Gorsedd ceremonies. ‘By continuing with this more or less laughable display the bards are only demeaning themselves. Let there be an end to this foolish play-acting, to this great boasting and proclaiming.’
Ond roedd ymateb y cyhoedd yn dra gwahanol. Roedd W. Llewelyn Williams yn rhoi llais i’r farn boblogaidd yn Eisteddfod Caernarfon, 1921, ‘Dywedaf yn groew fod Cymru mewn perygl o golli rhai o’i phethau gorau drwy’r ysgolorion newydd. Mae enaid Cymro yn ei gân, ei hysbryd yn ei galon, ei hathrylith a’i hawen ar ei dafod. Dyna wreiddyn y mater; a neges yr Eisteddfod heddiw i’r ysgolorion ddylai fod- Na ddiffoddwch yr ysbryd’.	But the reaction of the public was quite different. W. Llewelyn Williams voiced the popular response in the Caernarfon Eisteddfod in 1921, ‘Let me say plainly that Wales is in danger of losing some of its finest institutions because of these new academics. The soul of Wales is in its song, its spirit in its heart, its genius and inspiration is on its tongue. This is the root of the matter; the message of the Eisteddfod to the academics should be- Do not extinguish the spirit.’
Mae’r Orsedd yn dal yn hynod o boblogaidd hyd yn oed heddiw heblaw rhai amheuon parhaol dros ei genedigaeth. Dros y ddwy flynedd ddiweddaf rwyf i wedi ciwio am y coroni a’r cadeirio ond i gael fy nhroi i ffwrdd pan oedd y Pafiliwn dan ei sang neu yn orlawn. Y gwir yw- mae’n gweithio. Am dros ddwy ganrif mae’r Orsedd wedi bod yr ysbryd, yr athrylith a’r ysbrydoliaeth at galon beth bynnag mae Cymru olygu i ni. Hir oes i’r Orsedd.	The Gorsedd remains hugely popular today despite lingering concerns about its origins. For the last two years I have joined the queue for both the crowning and the chairing only to be turned away when the pavilion was packed to the point of overflowing. The truth is- it works. For over 200 years the Gorsedd has been the visible spirit, genius and inspiration at the heart of whatever Wales means to us. Long may it continue.
Diolch Iolo.	Thank you Iolo.

Nid yw elfennau hanfodol y seremoni heb newid llawer ond mae’n gwestiwn agored os yw’r holl gynulleidfa yn y Pafiliwn heddiw yn sylweddoli pan maen nhw’n ymateb dair gwaith Heddwch i gwestiwn yr Archdderwydd A Oes Heddwch? maen nhw’n cymryd rhan mewn dathliad brawdoliaeth ryngwladol a heddychiaeth.

Darlun o Pryn Briallu, Llundain / Illustration of Primrose Hill, London

Awdur Myfi, Iolo yw Gareth Thomas. Dyma lyfr sy'n ailadrodd yn y person cyntaf hanes Iolo Morganwg- o'i febyd i Orsedd Glynogwr ym 1798. Amlweddog yn wir oedd Iolo Morganwg: fe fu'n saer maen, ysgolhaig hunanddysgedig, bardd, emynwr, gwleidydd, gwladgarwr, chwyldröwr, derwydd, busneswr aflwyddiannus, caeth i gyffuriau, ymgyrchwr dros hawliau dynol, ac ar ben hynny oll, fe oedd y dyn a gyflawnodd y ffugiad llenyddol mwyaf yn hanes Ewrop.

Gareth Thomas is the author of I, Iolo, a first-person retelling of the story of Iolo Morganwg- from his boyhood to the Glynogwr Gorsedd of 1798. Iolo Morganwg had many faces: stonemason, self-taught scholar, poet, hymnist, politician, patriot, revolutionary, druid, failed businessman, drug addict, campaigner for human rights and perpetrator of the greatest act of literary forgery in European history.

Mae'r llyfr Myfi, Iolo (fersiwn Cymraeg) ar gael o Y Lolfa:

I, Iolo (English version) is available from Y Lolfa:

Ar gael fel e-llyfr Kindle

eisteddfod.cymru/yr-orsedd

gorsedd.cymru

ylolfa.com

---

Erthygl ar gael i lawrlwytho ar Apple Books, PDF & Kindle / Article available to download on Apple Books, PDF & Kindle:

The North Wales Economic Ambition Board’s Welsh Language at Work in North Wales recently- released report assesses the current situation of the Welsh language in North Wales, focussing on Welsh in the community, education and the world of work.  Here, one of the authors, Katie Edwards, speaks about the report and her work as a researcher.

Er y Cyfrifiad diwethaf, bu hefyd sawl menter leol a rhanbarthol newydd, cyfleoedd datblygu, a pholisïau ac ymyriadau gwleidyddol. Felly dylen weld y rhifau’n cynyddu’n araf ond yn gyson tuag at y Cyfrifiad nesaf.

Er mwyn gweld yr adroddiad Yr Iaith Gymraeg yng Ngweithlu Gogledd Cymru:
iaithynygwaithyngngogleddcymru.co.uk

Er mwyn gweld y Cynllun Sgiliau a Chyflogaeth Rhanbarthol:
regionalskillsandemploymentplan.co.uk/cy

To view the Welsh Language at work in North Wales report:
welshatworkinnorthwales.co.uk

To view the Regional Skills and Employment Plan for North Wales:
regionalskillsandemploymentplan.co.uk

northwaleseab.co.uk  ~  SkillsNWales

Mae’r brif lun o’r erthygl hon yn ddangos Ffion Jones (Uwch Ymchwilydd), cyflwynydd Nia Parry ac Iwan Thomas (Rheolwr Rhaglen) ar lansid y gweithgaredd, ac mae’r llun ar y dde yn ddangos Katie gyda’r arddodiad.
The main image of this article shows Ffion Jones (Senior Researcher), host Nia Parry and Iwan Thomas (Regional Programme Manager) at the launch event, and the image on the right is Katie with the report.

Mae Patrick Jemmer wedi creu’r fersiwn Cymraeg i parallel.cymru / Patrick Jemmer has created the Welsh version for parallel.cymru

Meddwl.org is the home for information about mental health in Welsh on the web. It’s quite new, and three leading members and a team of helpers- all volunteers- run it. Here Manon Elin speaks more (bilingually, Welsh and English) about it and her contribution.

Rwyt ti’n helpu i redeg y wefan meddwl.org.Pam wnaeth y tîm ei sefydlu?
Y prif reswm dros sefydlu’r wefan oedd teimlo bod ‘na wagle o ran gwybodaeth am iechyd meddwl yn Gymraeg ar y We. Roedd ‘na ychydig o ddeunydd Cymraeg ar wefannau gwahanol eisoes, ond roedd popeth ar wasgar ac yn anodd dod o hyd iddo, felly mae meddwl.org yn ceisio dod â phopeth ynghyd i un lle. Dwi’n credu ei bod hi’n eithriadol o bwysig fod pobl yn medru darllen am iechyd meddwl yn Gymraeg, gan ei fod yn aml yn teimlo’n fwy personol ac yn haws i’w uniaethu gydag, o gymharu â darllen gwybodaeth yn Saesneg.
Yn ogystal â darparu a rhannu gwybodaeth, roedden ni hefyd yn teimlo bod angen gofod i bobl rhannu eu profiadau ac i ddarllen am brofiadau eraill – ac i wneud hynny yn Gymraeg. O ‘mhrofiad i, mae darllen am brofiadau pobl eraill, y galla’i uniaethu â nhw, yn medru bod yn hynod o bwerus. Mae’n gwneud i chi sylweddoli bod pobl eraill yn mynd drwy brofiadau, ac yn wynebu heriau, tebyg i chi o ddydd i ddydd.

Beth all pobl ei ffeindio ar y wefan?
Mae’r wefan yn cynnwys gwybodaeth oedd eisoes ar gael yn Gymraeg, gwybodaeth Gymraeg newydd a gyfieithwyd gan ein cefnogwyr, a hefyd erthyglau a blogiau gwbl wreiddiol.
Cyflyrau – gwybodaeth am gyflyrau iechyd meddwl gwahanol. Wrth lunio’r wefan roedden ni’n teimlo ei bod hi’n bwysig iawn cynnwys gwybodaeth am gymaint o gyflyrau â phosib. Yn aml, mae rhai elusennau a mudiadau yn darparu gwybodaeth am y cyflyrau mwyaf cyffredin yn unig, gan anwybyddu’r cyflyrau llai cyffredin.
Cymorth – manylion cyswllt mudiadau ac elusennau all ddarparu cyngor a chymorth proffesiynol yn Gymraeg.
Ymdopi – cyngor ar ymdopi â salwch neu gyflwr iechyd meddwl o ddydd i ddydd, megis gwybodaeth am driniaethau gwahanol, hunan-ofal ac ymlacio.
Newyddion – y newyddion diweddaraf o’r wasg am iechyd meddwl yn Gymraeg, ac amrywiaeth o erthyglau yn ymdrin â gwahanol agweddau ar iechyd meddwl.
Profiadau – lle mae pobl yn rhannu eu profiadau ar ffurf blogiau, fideos, a gwaith creadigol. Yr adran myfyrdodau yw’r adran fwyaf poblogaidd ar y wefan. Dwi’n meddwl bod hynny’n dangos bod ar bobl eisiau, yn gwerthfawrogi, ac yn cael budd o rannu a darllen am brofiadau eraill – ac i wneud hynny yn Gymraeg. Gan fod cyflyrau gwahanol yn effeithio ar bobl mewn ffyrdd gwahanol, mae’r blogiau hyn yn werthfawr gan eu bod yn dangos sut mae cyflyrau gwahanol yn effeithio ar bobl yn eu bywydau o ddydd i ddydd.
Gwybodaeth – erthyglau a gwybodaeth ar faterion penodol megis bwlio, gwaith, pobl ifanc, a gwybodaeth i deulu a ffrindiau.

Pwy yw’r tîm sydd yn creu y wefan, a beth rwyt ti’n cyfrannu i’r prosiect?
Mae tri ohonom ni’n rheoli’r wefan o ddydd i ddydd – fi, Hedd Gwynfor a Sophie Ann. Mae’r tri ohonom ni’n gyfrifol am agweddau gwahanol. Er enghraifft, y prif bethau dwi’n gyfrifol amdanynt yw’r cyfryngau cymdeithasol a gosod erthyglau ar y wefan.
Mae hefyd gennym griw o bobl sy’n cyfieithu erthyglau a gwybodaeth i’r wefan. Mae pawb sydd ynghlwm â’r wefan i gyd yn wirfoddolwyr, ac mae pob croeso i unrhyw un i gysylltu i gynorthwyo mewn unrhyw ffordd.

Pa fath o ymateb ydych chi wedi derbyn ers lansio 18 mis yn ôl?
Hyd yn hyn, rydyn ni wedi cael ymateb hynod o gadarnhaol, gyda phobl yn dweud bod y wefan wedi eu helpu nhw yn bersonol, ac wedi sbarduno nifer o drafodaethau ar iechyd meddwl.
Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, mae’r wefan wedi cael dros 13,000 o ymweliadau unigol, gyda dros 30,000 o dudalennau wedi eu darllen, ac mae’r wefan yn parhau i ddenu ymwelwyr newydd yn fisol.
Ers sefydlu’r wefan, rydym wedi derbyn gwahoddiadau i drafod ac i gyd-weithio â nifer o sefydliadau a mudiadau, yn eu plith y mae Llywodraeth Cymru, Comisiynydd y Gymraeg, Cymdeithas yr Iaith, Coleg Cymraeg Cenedlaethol, Mentrau Iaith Bangor a Chaerdydd, a’r Urdd.

Mae’n bwysig bod pobl yn gallu byw eu bywydau yn yr iaith, ac mae’r wybodaeth a’r cyngor ar meddwl.org a’r ap newydd sbon ap Cwtsh yn ddulliau ychwanegol i sicrhau hyn. Beth sydd ar gael i bobl sydd am dderbyn gwasanaethau iechyd meddwl trwy gyfrwng y Gymraeg?
Dwi’n falch iawn i weld ap Cwtsh, gan ei fod yn ap wreiddiol Gymraeg. Dwi’n gobeithio bydd hyn yn sbarduno rhagor o brosiectau a chynlluniau Cymraeg.
Yn anffodus, mae’r gwasanaethau iechyd meddwl sydd ar gael yn Gymraeg yn brin iawn, ac yn amrywio’n fawr ym mhob bwrdd iechyd, felly mae’n fater o lwc i raddau ar ble ‘rydych chi’n byw os allwch chi gael gwasanaeth yn Gymraeg.
Dwi’n gobeithio bydd y wefan yn annog mudiadau ac elusennau i sylweddoli pwysigrwydd darparu gwybodaeth ac adnoddau yn Gymraeg, ac yn cofio hynny wrth iddynt ddatblygu adnoddau yn y dyfodol.

Mae trafodaethau o gwmpas iechyd meddwl wedi normaleiddio lot dros y ddeng mlynedd ddiwethaf yn y DU, ac mae’n llawer mwy derbyniol i bobl ddweud ‘dw i’n delio gyda materion iechyd meddwl’. Ond beth arall ddylai ddigwydd i helpu a chefnogi unigolion ac arwain trafodaeth gyhoeddus?
Dwi’n cytuno bod llawer mwy o drafod ar iechyd meddwl wedi bod dros y blynyddoedd diwethaf, ond dyw hynny ddim yn cael ei adlewyrchu yn y gwasanaeth iechyd. Mae pobl dal yn gorfod aros misoedd i gael cymorth – sy’n hynod o beryglus, heb sôn am y diffyg gofal sydd ar gael yn Gymraeg.
Dwi’n meddwl mai un o’r ffyrdd gorau yw dysgu am gyflyrau gwahanol a’u symptomau. Er bod cyflyrau gwahanol yn effeithio ar bobl yn wahanol, gallai dysgu am y prif symptomau helpu pobl i adnabod salwch yn eu hunain neu yn y bobl sy’n agos atyn nhw, ac i ddeall yn well sut mae’r cyflwr yn effeithio ar yr unigolyn.
Hefyd i ddeall fod gan bawb ‘iechyd meddwl’, yn yr un modd ag y mae gan bawb ‘iechyd corfforol’, a bod pethau gellid eu gwneud i edrych ar ôl ein hiechyd meddwl, yn yr un modd a ni’n edrych ar ôl ein hiechyd corfforol. Mae pawb ar y sbectrwm o ‘iechyd meddwl’, ond nad yw iechyd meddwl pawb gystal â’i gilydd.

Mae gwefannau fel hyn yn gweithio’n dda pan maen nhw’n brosiectau cymunedol sydd yn dod â phobl at ei gilydd. Sut all pobl gyfrannu i’ch prosiect?
Mae croeso i unrhyw un i gysylltu i rannu eu profiadau, yn ddienw neu yn cynnwys eu henw, neu i helpu gyda’r wefan mewn unrhyw ffordd – drwy rannu syniadau, cyfieithu, cymryd rhan mewn digwyddiadau, neu i gadw mewn cysylltiad.
Mae hefyd modd i bobl gyfrannu yn ariannol i gynnal a chadw’r wefan.
Ac mae croeso i bawb ddod i’r drafodaeth y byddwn yn ei chynnal yn Eisteddfod yr Urdd eleni ar y cyd â Chymdeithas yr Iaith – rhagor o wybodaeth.

Gan fod cyflyrau gwahanol yn effeithio ar bobl mewn ffyrdd gwahanol, mae’r blogiau hyn yn werthfawr gan eu bod yn dangos sut mae cyflyrau gwahanol yn effeithio ar bobl yn eu bywydau o ddydd i ddydd.

Fersiwn Dwyieithog / Bilingual version

post@meddwl.org  ~  Facebook  ~  Twitter  ~  Instagram

Manon Elin  ~  Hedd Gwynfor  ~  Sophie Ann

A group of people from Swansea and West Wales have created a new resource to start you on the journey to get to know yourself. Here, Laura Karadog, Welsh-medium yoga teacher, explains more…

Ar Ebrill 27^ain, lansiwyd Ap Cwtsh, sef ap Cymraeg sydd yn cyflwyno defnyddwyr i dechnegau myfyrio syml. Nod yr ap yw helpu pobl cychwyn ar y daith fewnol i ddod i adnabod eu hunain ac i ddarganfod y bodlonrwydd a’r heddwch sydd tu mewn i bob un ohonom.

Rwyf yn ymarfer yoga ers ugain mlynedd, ac yn dysgu yoga i eraill ers 13 mlynedd. Yn ystod y cyfnod hwnnw, rwyf wedi gweld yoga yn datblygu o rywbeth oedd yn cael ei gysylltu gyda hipis a merched canol oed i fod yn ‘frand’ byd-eang gwerth biliynau sydd yn cael ei hysbysebu gan ferched ifanc, hypermobile tenau mewn leggings drud: edrychwch ar #yoga ar Instagram.

Bellach, os ydw i’n dweud wrth rhywun fy mod yn dysgu yoga, yn hytrach na gofyn “Beth yw yoga?” maent yn fwy tebygol o ofyn “Pa fath o yoga? Wyt ti wedi clywed am hot yoga / goat yoga / beer yoga?” Mae yoga, ac yn fwy diweddar ymwybyddiaeth ofalgar neu mindfulness, bellach yn dermau sydd wedi cyrraedd y brif ffrwd.

Gallwn ddathlu hyn i raddau gan fod y potensial i fwy o bobl gael eu cyflwyno i fuddiannau disgyblaethau fel yoga ac ymwybyddiaeth ofalgar. Ond ar y llaw arall, pan mae rhywbeth yn cael ei boblogeiddio fel hyn, mae’n berygl o gael ei lastwreiddio a’i gamddehongli. O ystyried hynny, pan ddaeth y cynnig i gyfrannu at Ap myfyrio Cymraeg, bum yn pendroni’n hir os y dyliwn i wneud a’i peidio. Ond, o drafod gyda Eleri Griffiths o Fenter Iaith Abertawe, daeth yn glir ein bod yn gytûn ar sawl peth.

Yn gyntaf, roeddem yn cytuno na allai ap gymryd lle cyswllt gydag athro mewn bywyd go iawn. Yn hytrach, roeddem yn gytûn y gallai ymarfer drwy gyfrwng ap fod yn fan cychwyn da ar gyfer dysgu mwy am ddisgyblaethau fel yoga a myfyrio. Oherwydd hynny, penderfynom greu ‘Y Llyfr Lles’ sef cyfeirlyfr o athrawon ledled Cymru sydd yn gallu dysgu yoga, myfyrio a disgyblaethau eraill megis Tai Chi a Qi Gong trwy gyfrwng y Gymraeg. Mae’r Llyfr Lles ar gael ar wefan Ap Cwtsh.

Yn ail, roeddem yn cytuno ar bwysigrwydd cyflwyno’r disgyblaethau hyn trwy gyfrwng y Gymraeg. Pan fydda i’n dysgu yoga yn Gymraeg, mae pobl yn aml yn sôn pa mor wahanol yw’r profiad i fod mewn dosbarth cyfrwng Saesneg. Weithiau byddant yn dweud eu bod yn gallu ymlacio’n haws neu eu bod yn deall yn well neu eu bod yn teimlo’n fwy cartrefol. A chan fod nifer o bobl yng Nghymru eisoes yn defnyddio apiau myfyrio megis ‘headspace’ a ‘calm’, roeddem eisiau sicrhau fod opsiwn Cymraeg ar gael iddynt hefyd.

Yn olaf, roeddem yn gytûn y dylai’r ap fod ar gael yn rhad ac am ddim.

Felly, pam galw’r ap yn Cwtsh? Mae Cwtsh yn air Cymraeg nad oes modd ei gyfieithu’n iawn i’r Saesneg. Mae gwefan Prifysgol De Cymru yn cynnig y diffiniad yma:

“Ask a Welsh person what a ‘cwtch’ is and often they’ll give you a fond smile – because a cwtch is evocative – it has the magical quality of transporting someone back to the safety of their childhood. This corresponds with the word’s other meaning, which is a place to safely store things – if you give someone a cwtch, you’re figuratively giving them a ‘safe place’.”

Rydym yn gobeithio y bydd Ap Cwtsh felly yn hafan ddigidol i Gymry droi tuag ato er mwyn cychwyn ar y daith o gysylltu’n ddyfnach gyda nhw eu hunain drwy dechnegau myfyrio, yoga a disgyblaethau tebyg. Yn ogystal a theimlo fel hafan glud, rydym yn gobeithio y bydd yr ap yn adlewyrchu cynhesrwydd a natur groesawgar y Cymry ac yn helpu’r defnyddiwr i deimlo fel petai’n rhoi cwtsh iddo ef/hi ei hun wrth ei ddefnyddio. Wrth ddysgu yoga, un o’r prif bethau yr wyf yn ei bwysleisio yw pwysigrwydd trin ein hunain gyda charedigrwydd a chariad. Rwyf yn gobeithio fod hyn yn cael ei gyfleu yn Ap Cwtsh.

I helpu creu’r naws gartrefol a Chymreig yn yr ap, rydym wedi cydweithio gyda’r cerddorion talentog, Delyth ac Angharad Jenkins, sydd wedi cyfrannu cerddoriaeth gefndirol arbennig iawn ar gyfer y myfyrdodau. Hefyd, mae Betsan Evans yn ffotograffydd gwych sydd wedi cyfrannu lluniau o harddwch naturiol Cymru fydd i’w gweld ar y sgrin wrth i bobl ddefnyddio Ap Cwtsh.

Mewn byd sydd yn llawn ansicrwydd, rydym yn gobeithio y bydd Ap Cwtsh yn annog pobl i gymryd y cam cyntaf i ddod i adnabod eu hunain ar lefel ddyfnach. Ac rydym wrth ein boddau ein bod yn gallu cynnig hyn trwy gyfrwng y Gymraeg.

Rydym yn gobeithio y bydd yr ap yn adlewyrchu cynhesrwydd a natur groesawgar y Cymry ac yn helpu’r defnyddiwr i deimlo fel petai’n rhoi cwtsh iddo ef/hi ei hun wrth ei ddefnyddio.

Fersiwn Dwyieithog / Bilingual version

Ar Ebrill 27ain, lansiwyd Ap Cwtsh, sef ap Cymraeg sydd yn cyflwyno defnyddwyr i dechnegau myfyrio syml. Nod yr ap yw helpu pobl cychwyn ar y daith fewnol i ddod i adnabod eu hunain ac i ddarganfod y bodlonrwydd a’r heddwch sydd tu mewn i bob un ohonom.	The 27th of April sees the launch of Ap Cwtsh. Ap Cwtsh is a Welsh-language application which introduces users to simple meditation techniques. The aim of the app is to help people set out on the inner journey to self-knowledge and to discover the contentment and peace that is in every one of us.
Rwyf yn ymarfer yoga ers ugain mlynedd, ac yn dysgu yoga i eraill ers 13 mlynedd. Yn ystod y cyfnod hwnnw, rwyf wedi gweld yoga yn datblygu o rywbeth oedd yn cael ei gysylltu gyda hipis a merched canol oed i fod yn ‘frand’ byd-eang gwerth biliynau sydd yn cael ei hysbysebu gan ferched ifanc, hypermobile tenau mewn leggings drud: edrychwch ar #yoga ar Instagram.	I have been practising yoga for twenty years, and teaching yoga to others for thirteen years. During this time I have seen yoga develop from something associated with hippies and middle-aged women into a worldwide ‘brand’ worth billions, advertised by young, slender, hypermobile women in expensive leggings: look up #yoga on Instagram.
Bellach, os ydw i’n dweud wrth rhywun fy mod yn dysgu yoga, yn hytrach na gofyn “Beth yw yoga?” maent yn fwy tebygol o ofyn “Pa fath o yoga? Wyt ti wedi clywed am hot yoga / goat yoga / beer yoga?” Mae yoga, ac yn fwy diweddar ymwybyddiaeth ofalgar neu mindfulness, bellach yn dermau sydd wedi cyrraedd y brif ffrwd.	Now if I say to someone that I teach yoga, rather than ask ‘What’s yoga?’ they are more likely to ask ‘What kind of yoga? Have you heard of hot yoga / goat yoga / beer yoga?’. Yoga, and more recently mindful awareness or mindfulness, have now become mainstream terms.
Gallwn ddathlu hyn i raddau gan fod y potensial i fwy o bobl gael eu cyflwyno i fuddiannau disgyblaethau fel yoga ac ymwybyddiaeth ofalgar. Ond ar y llaw arall, pan mae rhywbeth yn cael ei boblogeiddio fel hyn, mae'n berygl o gael ei lastwreiddio a’i gamddehongli. O ystyried hynny, pan ddaeth y cynnig i gyfrannu at Ap myfyrio Cymraeg, bum yn pendroni’n hir os y dyliwn i wneud a’i peidio. Ond, o drafod gyda Eleri Griffiths o Fenter Iaith Abertawe, daeth yn glir ein bod yn gytûn ar sawl peth.	I can rejoice in this in so far as it represents the potential for more people to get an introduction to the benefits of disciplines like yoga and mindfulness. But on the other hand, when something becomes popularised like this, it is in danger of being watered down and misinterpreted. For this reason, when I was offered the opportunity to contribute to a Welsh meditation app, I pondered for a long time as to whether I should do it or not. But when I discussed the matter with Eleri Griffiths of Menter Iaith Swansea it became clear that we were of one mind on many things.
Yn gyntaf, roeddem yn cytuno na allai ap gymryd lle cyswllt gydag athro mewn bywyd go iawn. Yn hytrach, roeddem yn gytûn y gallai ymarfer drwy gyfrwng ap fod yn fan cychwyn da ar gyfer dysgu mwy am ddisgyblaethau fel yoga a myfyrio. Oherwydd hynny, penderfynom greu ‘Y Llyfr Lles’ sef cyfeirlyfr o athrawon ledled Cymru sydd yn gallu dysgu yoga, myfyrio a disgyblaethau eraill megis Tai Chi a Qi Gong trwy gyfrwng y Gymraeg. Mae’r Llyfr Lles ar gael ar wefan Ap Cwtsh.	Firstly, we agreed that the app could not take the place of contact with a teacher in real life. Rather, we were in agreement that practice through the medium of an app could at least be a good starting point for learning more about disciplines like yoga and meditation. So, we decided to create the ‘Resource Book’, that is, a directory of teachers throughout Wales able to instruct in yoga, meditation and other disciplines like Tai Chi and Qi Gong through the medium of Welsh. The Resource Book is available on the Ap Cwtsh website.
Yn ail, roeddem yn cytuno ar bwysigrwydd cyflwyno’r disgyblaethau hyn trwy gyfrwng y Gymraeg. Pan fydda i’n dysgu yoga yn Gymraeg, mae pobl yn aml yn sôn pa mor wahanol yw’r profiad i fod mewn dosbarth cyfrwng Saesneg. Weithiau byddant yn dweud eu bod yn gallu ymlacio’n haws neu eu bod yn deall yn well neu eu bod yn teimlo’n fwy cartrefol. A chan fod nifer o bobl yng Nghymru eisoes yn defnyddio apiau myfyrio megis ‘headspace’ a ‘calm’, roeddem eisiau sicrhau fod opsiwn Cymraeg ar gael iddynt hefyd.	Secondly, we agreed on the importance of presenting these disciplines through the medium of Welsh. When I teach yoga in Welsh, people often comment on how different the experience is in a class using the medium of English. Sometimes they say they can relax more easily or understand better or feel more at home. And since a number of people in Wales already used meditation apps like ‘headspace’ and ‘calm’, we wanted to ensure that they also had a Welsh option available to them.
Yn olaf, roeddem yn gytûn y dylai’r ap fod ar gael yn rhad ac am ddim.	Lastly we agreed that the app should be available free of charge.
Felly, pam galw’r ap yn Cwtsh? Mae Cwtsh yn air Cymraeg nad oes modd ei gyfieithu’n iawn i’r Saesneg. Mae gwefan Prifysgol De Cymru yn cynnig y diffiniad yma:	So, why call the app Cwtsh? Cwtsh (or cwtch) is a Welsh word that cannot be translated exactly into English. The University of South Wales offers the following definition:
“Ask a Welsh person what a ‘cwtch’ is and often they’ll give you a fond smile – because a cwtch is evocative – it has the magical quality of transporting someone back to the safety of their childhood. This corresponds with the word’s other meaning, which is a place to safely store things – if you give someone a cwtch, you're figuratively giving them a ‘safe place’.”
Rydym yn gobeithio y bydd Ap Cwtsh felly yn hafan ddigidol i Gymry droi tuag ato er mwyn cychwyn ar y daith o gysylltu’n ddyfnach gyda nhw eu hunain drwy dechnegau myfyrio, yoga a disgyblaethau tebyg. Yn ogystal a theimlo fel hafan glud, rydym yn gobeithio y bydd yr ap yn adlewyrchu cynhesrwydd a natur groesawgar y Cymry ac yn helpu’r defnyddiwr i deimlo fel petai’n rhoi cwtsh iddo ef/hi ei hun wrth ei ddefnyddio. Wrth ddysgu yoga, un o'r prif bethau yr wyf yn ei bwysleisio yw pwysigrwydd trin ein hunain gyda charedigrwydd a chariad. Rwyf yn gobeithio fod hyn yn cael ei gyfleu yn Ap Cwtsh.	So, we are hoping that Ap Cwtsh will be a digital haven that Welsh people can turn to in setting out on the journey of a deeper relationship with their own beings, through the techniques of meditation, yoga and similar disciplines. As well as feeling like a safe haven, we hope that the app will reflect the warmth and welcoming nature of the Welsh and will help its users to feel as if it by using it they were being given a ‘cwtsh’, a little corner of their own. When teaching yoga, one of the chief things that I emphasise is the importance of treating ourselves with kindness and love. I hope that the Ap Cwtsh conveys this.
I helpu creu’r naws gartrefol a Chymreig yn yr ap, rydym wedi cydweithio gyda’r cerddorion talentog, Delyth ac Angharad Jenkins, sydd wedi cyfrannu cerddoriaeth gefndirol arbennig iawn ar gyfer y myfyrdodau. Hefyd, mae Betsan Evans yn ffotograffydd gwych sydd wedi cyfrannu lluniau o harddwch naturiol Cymru fydd i’w gweld ar y sgrin wrth i bobl ddefnyddio Ap Cwtsh.	To help create a homely Welsh atmosphere in the app, we have worked together with the talented musicians Delyth and Angharad Jenkins, who have contributed very special background music for the meditations. In addition, the fine photographer Betsan Evans has contributed pictures of the natural beauty of Wales which people can see on the screen as they use Ap Cwtsh.
Mewn byd sydd yn llawn ansicrwydd, rydym yn gobeithio y bydd Ap Cwtsh yn annog pobl i gymryd y cam cyntaf i ddod i adnabod eu hunain ar lefel ddyfnach. Ac rydym wrth ein boddau ein bod yn gallu cynnig hyn trwy gyfrwng y Gymraeg.	In a world full of uncertainty, we hope that Ap Cwtsh will encourage people to take the first step in coming to know themselves at a deeper level. And we are delighted that we have been able to do this through the medium of Welsh.

apcwtsh.cymru / ApCwtsh

laurakaradog.cymru / Yoga_Laura 

Tarian is an independent insurance broker based in Caernarfon, North Wales, who provide insurance packages to individuals and businesses across the country. In the first of a new series, How We Use Welsh, Nia Pollard explains how they work in both languages in a complex field…

Pryd ydym ni’n defnyddio’r Gymraeg?
Gan ein bod yn gwmni gwbl ddwyieithog, rydym yn falch o’n hiaith ac rydym yn cynnig ein gwasanaethau yn Gymraeg i unrhyw un sy’n dymuno ei dderbyn, ac mae llawer o’n cwsmeriaid eisiau derbyn gwasanaeth Cymraeg.

Rydym yn gweld llawer o fanteision o ddefnyddio’r Gymraeg yn ein gweithle, megis sut mae’n gwella ansawdd ein gwasanaeth a sut y mae’n adlewyrchu gwasanaeth lleol gan fod siaradwyr Cymraeg yn gwerthfawrogi cael y cyfle i drefnu eu polisïau yswiriant yn eu hiaith ddewisol. Rydym hefyd wedi canfod fod cyfathrebu gyda’n cwsmeriaid yn yr iaith y maent yn teimlo’n fwy cyffyrddus siarad yn creu ymgysylltiad gwell rhyngom ni a nhw.

Rydym yn darparu ein dyfynbrisiau yn Gymraeg a Saesneg a chaiff ein cwsmeriaid dderbyn eu dogfennau ym mha bynnag iaith sydd yn well ganddynt. Mae llawer o’n cwsmeriaid yn hoffi derbyn eu llythyrau yn Gymraeg, ond mae yna hefyd nifer o bobl sydd yn teimlo’n gyfforddus yn cyfathrebu ar lafar gyda ni yn Gymraeg ond mae’n well ganddynt dderbyn eu dogfennau yn Saesneg gan eu bod yn teimlo’n fwy cyfarwydd â thelerau’r polisïau yn Saesneg. Rydym yn gwbl hyblyg ac rydym yn gweithio o gwmpas anghenion ein cwsmeriaid ac yn trin y ddwy iaith yn gyfartal.

Rydym wedi bod o gwmpas ers dros 30 mlynedd ac mae’r Gymraeg yn fwy amlwg nag erioed yn ein busnes heddiw. Gyda phresenoldeb gwefannau cymharu ar-lein yn tyfu, nid yw’r diwydiant broceriaeth mor bresennol ar ein strydoedd mawr heddiw. Ond mae cynnig gwasanaeth Cymraeg yn rhywbeth yr ydym yn ei gynnig nad yw gwefannau ar-lein yn ei wneud. Gan fod yswiriant yn fater mor bwysig ym mywyd bob dydd, mae pobl yn ddiolchgar o allu cyfathrebu yn eu hiaith ddewisol. Er enghraifft, os mae rhywun yn profi digwyddiad megis damwain modur, neu os mae llifogydd yn difrodi eiddo rhywun, mae’n haws iddynt gysylltu â pherson cyfarwydd ac egluro beth sydd wedi digwydd ym mha bynnag iaith y maent yn teimlo’n fwyaf cyfforddus ei siarad.

Pryd ydym ni’n defnyddio Saesneg?
Rydym yn defnyddio Saesneg gyda’n cwsmeriaid pryd bynnag y maent yn dymuno ei ddefnyddio; mae gennym nifer o gwsmeriaid Saesneg yn ogystal â chwsmeriaid Cymraeg.

Rydym hefyd yn defnyddio Saesneg wrth ddelio â chwmnïau yswiriant. Prin byddwn yn defnyddio’r Gymraeg wrth ddelio â nhw gan mai yn anaml iawn byddwn yn dod ar draws siaradwyr Cymraeg sydd yn gweithio i’r cwmnïau mawr hyn. Mae hyn yn golygu ein bod yn gorfod cyfieithu’r wybodaeth yr ydym yn ei dderbyn gan ein cwsmeriaid a’r cwmnïau yswiriant. Wrth wneud hyn, mae’n rhaid i ni sicrhau na chaiff unrhyw ystyr ei newid mewn cyfieithiad ac ein bod yn cyfieithu’n gywir. Gan ein bod yn rhugl yn y Gymraeg a Saesneg, rydym yn gallu gwneud hyn yn effeithiol ac yn gallu newid o un iaith i’r llall yn rhwydd ac mae’n rhan o fywyd dydd i ddydd ein swyddfa.

Nid ydym wedi cael unrhyw anawsterau cyfreithiol ynglŷn â defnyddio’r Gymraeg yn ein busnes gan ein bod yn darparu dogfennau a gwasanaeth Cymraeg i’r bobl sy’n dymuno ei dderbyn o yn unig. Pan fyddwn yn darparu dogfennau Cymraeg, rydym yn sicrhau bod pob term yn cael ei gyfieithu yn gywir drwy roi sylw manwl i’r broses.

Mae cynnig gwasanaeth Cymraeg yn rhywbeth yr ydym yn ei gynnig nad yw gwefannau cymharu ar-lein yn ei wneud.

Fersiwn Dwyieithog / Bilingual version

Felly, os ydych chi eisiau gwasanaeth dwyieithog o ansawdd uchel o brocer stryd fawr gyda phresenoldeb cadarn ar-lein, cysylltwch â Tarian ar 01286 677 787 neu tarian@tariancyf.co.uk a chawn weld sut y gallwn dawelu eich meddwl chi gydag yswiriant dibynadwy. Gyda chymorth rhwydwaith eang o yswirwyr sefydledig, mae modd i’n tîm cyfeillgar a phrofiadol yn Tarian greu polisïau dibynadwy, sy’n addas i’ch gofynion chi gyda phremiymau cystadleuol.

So, if you want a high quality, bilingual service from a high street broker with strong online presence, get in touch with Tarian on 01286 677 787 or tarian@tariancyf.co.uk and we’ll see how we can reassure you with reliable insurance. With the support of a wide network of established insurers, our friendly and experienced team at Tarian are able to create reliable policies at competitive prices.

Not only does Jason Evans have the coolest job title in Wales (Wikimedian), he gets to look after the Welsh-language branch of the online encyclopedia Wikipedia.  Here, he tells us about the project and how anyone can contribute.

Mae Wicipedia yn un o wefannau mwyaf poblogaidd y byd ac os ydym yn onest, rydym ni i gyd wedi dibynnu arno o bryd i’w gilydd. Weithiau rydym yn ei ddefnyddio i ateb cwestiynau dibwys, i ddarganfod beth yw gwerth ein hoff seleb, neu i gael gwybod mwy am ein hoff fand. Fodd bynnag, mae Wicipedia hefyd yn arf pwerus ar gyfer plant sy’n gweithio ar eu prosiect hanes, neu i bobl sy’n chwilio am fwy o wybodaeth am eu cyflwr meddygol neu’r cyffuriau y maent wedi’u rhagnodi. Nod Wicipedia yw rhoi gwybodaeth inni am bopeth o werth yn y byd. Gyda 5.5 miliwn o erthyglau Saesneg, mae’n fan cychwyn da!

Fodd bynnag, mae Wicipedia hefyd ar gael mewn cannoedd o ieithoedd eraill, gan gynnwys Cymraeg! Mae cannoedd o wirfoddolwyr Cymraeg brwdfrydig wedi gweithio’n ddiflino ers dros ddegawd i helpu i greu dros 90,000 o erthyglau Cymraeg.

Mae’r Llyfrgell Genedlaethol Cymru wedi cydnabod bod y modd y mae pobl yn cael mynediad at wybodaeth yn newid. I rai, ni wnaiff unrhyw beth guro taith i’r llyfrgell, ond mae llawer ohonom bellach yn adictiaid gwybodaeth. Rydym yn crefu gwybodaeth ac rydym am ei gael yn syth, felly rydyn ni’n mynd at Google, ac fel arfer mae Google yn ein pwyntio’n syth at Wicipedia.

Felly ychydig o flynyddoedd yn ôl penderfynodd y Llyfrgell Genedlaethol i ddechrau gweithio gyda Wicipedia. Os mai ar Wicipedia mae pobol yn cael gwybodaeth, yna dylen ni helpu i’w wneud yn well! Nawr, mae cyfrannu at Wicipedia yn rhan o strategaeth hirdymor y Llyfrgell ac maent yn cyflogi rhywun (fi!) yn llawn amser i gydlynu eu hymdrechion. Felly, sut mae’n gweithio?

Wel, yn gyntaf, rydym yn rhannu miloedd o’n delweddau digidol gyda Wicipedia. Mae hyn yn golygu eu rhyddhau ar drwydded agored fel y gall unrhyw un eu defnyddio at unrhyw bwrpas. Mae hyn yn golygu bod gan bobl sy’n ysgrifennu erthyglau Wicipedia gyflenwad gwych o ddelweddau sy’n ymwneud â Chymru y gallant eu hychwanegu at erthyglau Wicipedia, ac mae’n golygu bod pobl ledled y byd yn gallu gweld ein delweddau – mae dros 300 miliwn wedi eu gweld hyd yn hyn!

Yn ail, rydym ni’n helpu pobl i gyfrannu at Wicipedia. Rydym yn rhedeg gweithdai a digwyddiadau yn y llyfrgell a ledled Cymru. Rydym yn gweithio gyda phrifysgolion, ysgolion a grwpiau cymunedol i ddangos i bobl pa mor hawdd yw cyfrannu at Wicipedia. Rydym hefyd yn cynnal digwyddiadau thematig o’r enw ‘Golygathonau’ lle mae pobl yn dod at ei gilydd i wella’r cynnwys ar bwnc penodol megis yr Ail Ryfel Byd, Cerddoriaeth Bop neu Rygbi. Mae gennym, hyd yn oed, dîm o wirfoddolwyr yn y Llyfrgell Genedlaethol sy’n treulio ychydig oriau, unwaith neu ddwywaith yr wythnos, yn ysgrifennu erthyglau ar gyfer Wicipedia gan ddefnyddio gwybodaeth o gasgliadau a gwefannau’r llyfrgell.

Gall unrhyw un glicio ‘golygu’ ar erthygl Wicipedia a dechrau gwneud gwelliannau, neu hyd yn oed ysgrifennu erthyglau hollol newydd, a dim ond cwpl o ganllawiau syml sydd angen eu dilyn:
• Mae Wici yn wyddoniadur felly dylech ysgrifennu am bobol a phethau nodedig yn unig.
• Dylai erthyglau fod yn ddiduedd gan gadw at y ffeithiau.
• Ysgrifennwch yn eich geiriau eich hun – peidiwch byth â llên-ladrad gwaith eraill.
• Cofiwch ychwanegu cyfeiriadau i ddangos o ble ddaeth eich gwybodaeth.
• Does dim rhaid iddo fod yn berffaith! Mae yna gymuned o wirfoddolwyr yno i helpu.

Gall gwybodaeth ar gyfer ysgrifennu erthyglau Wicipedia ddod o unrhyw le cyn belled â’i fod yn cael ei ystyried yn ddibynadwy. Er enghraifft, mae llyfrau, cylchgronau a’r prif gyfryngau yn gyffredinol yn cael eu hystyried yn ffynonellau gwybodaeth dda. Os ydych yn ofalus, mae digon o wybodaeth ddibynadwy ar-lein y dyddiau yma. Er enghraifft, bydd gwefan Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn cael ei hystyried yn ddibynadwy ar gyfer gwybodaeth am hen lawysgrifau yn ei chasgliadau, a byddai gwefannau’r GIG yn ffynhonnell wybodaeth ddibynadwy am faterion iechyd. Ond efallai y byddai’n well peidio â dibynnu ar flog personol, cyfryngau cymdeithasol neu hyd yn oed y Daily Mail!

Gyda Llywodraeth Cymru yn anelu at gynyddu’r nifer o siaradwyr Cymraeg i filiwn erbyn 2050, mae cael mwy o Gymraeg ar y we yn hanfodol. Os nad oes gan y genhedlaeth nesaf o siaradwyr Cymraeg yr un lefel o fynediad at wybodaeth ar-lein â siaradwyr Saesneg, yn syml byddant yn newid i’r Saesneg a bydd y Gymraeg yn troi yn iaith analog. Dyna pam mae’r Llyfrgell Genedlaethol, Llywodraeth Cymru, Menter Iaith ac eraill yn gweithio’n galed i wella cynnwys Wicipedia Cymru.

Ond cofiwch, pŵer y bobl sydd yn cadw Wicipedia i fynd. Felly beth am ysgrifennu erthyglau ar Wicipedia am bethau sydd o ddiddordeb i chi? neu yn syml beth am gyfieithu erthygl Saesneg ar Wicipedia? Gadewch i ni weld os y gallwn ni daro 100,000 o erthyglau Cymraeg y flwyddyn nesaf!

Pŵer y bobl sydd yn cadw Wicipedia i fynd. Felly beth am ysgrifennu erthyglau ar Wicipedia am bethau sydd o ddiddordeb i chi?

Fersiwn Dwyieithog / Bilingual version

cy.wikipedia.org/wiki/Hafan /  Wici_LLGC / Wiki_NLW

Jason Evans cyflwyno yn cynhadledd CILIP. Jason Evans presenting at a CILIP conference.	Huw Stephens yn golygu Wicipedia fel rhan o Olygathon Wicipop yn y Llyfrgell Genedlaethol. Huw Stephens editing Wikipedia as part of a Wicipop edit-a-thon at the National Library.
Golygydd ifanc yn gwella erthyglau am Rygbi yn Stadiwm y Mileniwm. A young editor working to improve articles about Rugby in the Millennium Stadium.	Staff y Llyfrgell yn mynychu gweithdy Wiki fel rhan o'u gwaith. Library staff attending a Wiki Workshop as part of their work.

The Mentrau Iaith are community-based, voluntary and dynamic organisations who promote the Welsh language throughout Wales. Mentrau Iaith Cymru support their work nationally to increase the use of the language in our communities. Six months ago two new Development Officers joined the Mentrau Iaith Cymru team. Here is a taste of their first six months in the job…

Marged Rhys:

Wnes i ddechrau yn fy swydd fel Swyddog Datblygu, Mentrau Iaith Cymru, ym mis Mawrth ac mae’r chwe mis diwethaf wedi hedfan heibio! Yn ystod fy chwe mis dechreuol yn y swydd rwyf wedi dysgu pob math o bethau newydd, o drefnu digwyddiadau i gynnal cyfarfodydd- mae wedi bod yn gyfnod hynnod o gyffrous!	I started in my job as a Development Officer, Mentrau Iaith Cymru, in March and the last six months have flown past! During my first six months in my job I have learnt all sorts of new things, from organising events to holding meetings- an extremely exciting time for me!
Un o’r uchafbwyntiau i mi oedd cyd-drefnu stondin y Mentrau Iaith yn yr Eisteddfod Genedlaethol gyda Menter Iaith Môn. Roedd yn gyfle i ni arddangos logo newydd Mentrau Iaith a nwyddau ac roedd y stondin yn edrych yn ddeniadol a lliwgar gyda chynulleidfa gyson yn dod i ddysgu mwy am waith y Mentrau Iaith.	One of the highlights for me was co-organising a Mentrau Iaith stand in the National Eisteddfod with Menter Iaith Môn in Anglesey. It was an opportunity show the new Mentrau Iaith logo and merchandise and the stand was looking attractive and colourful with a a constant stream of visitors coming to learn about the Mentrau Iaith’s work.
Fy hoff ddatblygiad ers i mi ddechrau yw’r Grŵp Marchnata, grŵp o swyddogion y mentrau sydd â diddordeb mewn datblygu a dysgu yn y maes marchnata a chyfathrebu. Pwrpas y grŵp yw datblygu ymgyrchoedd cenedlaethol y Mentrau Iaith sy’n hyrwyddo’r rhwydwaith o 22 Menter Iaith. Ers i’r grŵp gyfarfod gyntaf ym mis Mehefin rydym wedi mynd ati i gynhyrchu Llyfryn ‘Haf o Gerddoriaeth Gymraeg’, Llawlyfr Marchnata a Chyfathrebu creu sgriptiau ar gyfer fideos hysbysebu’r Mentrau a rhannu syniadau ar gyfer ymgyrch Cymuned Fideo Cymraeg. Mae’r Grŵp yn rhan o wella ansawdd y rhwydwaith wrth i ni gyd geisio am farc ansawdd PQASSO – marc sy’n cydnabod safon mudiadau trydydd sector yn genedlaethol.	My favourite development since I started is the Marketing Group, a group of officers with an interest in developing and learning in the marketing and communications field. The purpose of the group is to develop national campaigns for the Mentrau Iaith that promotes the network of 22 Mentrau Iaith. Since the group first met in June we have produced a booklet 'Summer of Welsh Music', a Marketing and Communications handbook, created scripts for videos to advertise the Mentrau and have shared ideas regarding a Welsh Video Community campaign. The Group is part of improving the quality of the network while we all aim towards receiving a PQASSO quality mark- a mark that recognises standards in the in the third sector nationally.
Rwy’n falch iawn o allu gweithio ar gyfer rhywbeth rwy’n credu’n fawr ynddo – cryfhau’r Gymraeg yn ein cymunedau dros Gymru ac rwyf wedi fy synnu ar ehangder ystod gwaith y Mentrau Iaith. Maent yn gweithio mor galed er lles y Gymraeg – gwych! Mae’r chwe mis diwethaf wedi bod yn hynod gyffrous a byrlymus ac rwy’n edrych ymlaen at beth ddaw nesaf!	I'm very pleased to be able to work on behalf of something that I really believe in- strengthening the Welsh language in our communities across Wales and I'm surprised at the breadth of the work that Mentrau Iaith does. They work so hard for the benefit of the Welsh language- great! The last six months have been remarkably exciting and I'm looking forward to what comes next!

Rwy’n falch iawn o allu gweithio ar gyfer rhywbeth rwy’n credu’n fawr ynddo – cryfhau’r Gymraeg yn ein cymunedau dros Gymru ac rwyf wedi fy synnu ar ehangder ystod gwaith y Mentrau Iaith.

Tîm Mentrau Iaith Cymru- Iwan, Marged a Heledd:

Heledd ap Gwynfor:

Mae’r tomen waith sydd wedi’i gyflwyno i mi yn ystod fy chwe mis cyntaf yn gweithio gyda Mentrau Iaith Cymru wedi fy synnu. Doeddwn i ddim yn ymwybodol cymaint o waith oedd y Mentrau Iaith yn unigol yn eu gwneud yn genedlaethol, heb sôn am waith tîm mor fychan â Mentrau Iaith Cymru o gydlynu a chyd weithio rhwng y 22 Menter Iaith sydd yn bodoli!	The workload that I've been presented with during my first six months with Mentrau Iaith Cymru has taken me by surprise. I wasn't aware how much work the individual Mentrau Iaith have been doing nationally, without mentioning the work that the tiny team at Mentrau Iaith Cymru does, co-ordinating and facilitating between the 22 Menter Iaith that exist!
Mae bod yn drefnus yn holl bwysig – un o’r pethau bum ynghlwm ag ef o fewn fy wythnos cyntaf yn gweithio o’m swyddfa yng Nghaerfyrddin, oedd trefnu cynhadledd i holl brif swyddogion y Mentrau! Ystyriais y cyfle hwn o allu dod i gwrdd â phrif swyddogion y Mentrau o’r dechrau’n deg, fel un positif. Da o beth oedd trefnu ar gyfer pawb eu llety, bwyd, diddan ynghyd â siaradwyr gwadd a chynnal cyfarfodydd. Roedd gallu ymdrochi i’r graddau yma yn syth bín, yn blaeniaru’r tir ar gyfer yr hyn oedd i ddod yn sicr!	Being organised is crucial- one of the things I was involved with in my first week working in my office in Carmarthen was organising a conference for all the Mentrau Iaith Chief Officers! I considered this opportunity to meet the Mentrau chief officers as a positive and good start. I enjoyed arranging everyone's accommodation, food, entertainment as well as guest speakers and hold meetings. Being thrown in at the deep end straight away definitely prepared me for what was to come!
Uchafbwynt ein gwaith fel tîm bychan y Mentrau Iaith Cymru oedd y Digwyddiad Cenedlaethol – cyfle i holl staff y 22 Menter Iaith ddod at ei gilydd am ddiwrnod llawn o gyflwyniadau diddorol, sgwrsio, rhyngweithio, gan ddysgu wrth ein gilydd a rhannu syniadau a gwybodaeth. Mae’r holl gyfarfodydd rydym wedi eu trefnu rhwng y prif swyddogion a chyfarfodydd rhwng y swyddogion maes, oll wedi helpu i greu perthynas dda rhwng swyddogion Mentrau Iaith Cymru a’r Mentrau’n unigol, gan ei gwneud hi dipyn yn haws trefnu digwyddiad ar raddfa mor fawr. Mawr obeithiwn y bydd y berthynas sefydlog yma yn parhau gan ddatblygu ymhellach.	A highlight of our work as a small team at Mentrau Iaith Cymru was our National Event - an opportunity for all staff of the 22 Mentrau Iaith to join together for a full day of interesting presentations, conversations, networking, learning from each other and sharing ideas and information. All the meetings that we have arranged between the Chief Officers and between field officers has helped to create good relationships between Mentrau Iaith Cymru officers and officers at the individual Mentrau Iaith, making it easier to organise an event on such a large scale. We strongly hope that this stable relationship will continue to develop further.
Rwy’n ei theimlo’n fraint cael gweithio gyda’r Mentrau Iaith, ac er mai tîm bach yw tîm Mentrau Iaith Cymru mae ein rhwydwaith yn enfawr, a’r gefnogaeth ganddynt yn cael ei werthfawrogi’n fawr!	I feel privileged to work with the Mentrau Iaith and although Mentrau Iaith Cymru is a small team our network is enormous, and their suport is greatly appreciated!

Rwy’n ei theimlo’n fraint cael gweithio gyda’r Mentrau Iaith.

mentrauiaith.cymru / mentrauiaith

Y stondin yn yr Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn a’r Digwyddiad Genedlaethol:
The stand at the National Eisteddfod Anglesey and the National Event: